Column: Hoe PlayStation het 'Apple van gaming' wordt

De PlayStation 5-generatie lijkt bij ingang van zijn vierde jaar één duidelijke trend te volgen. PlayStation is populairder dan ooit, terwijl grote concurrent Microsoft alleen maar verder achterop raakt. Tijd om onder de loep te nemen hoe PlayStation langzaam het ‘Apple van gaming’ lijkt te worden.

PlayStation vs. Xbox; de twee bedrijven hebben een rivaliteit die je goed kan vergelijken met iOS en Android. Het mogen dan rivalen zijn, maar onderaan de streep kun je in elk kamp genieten als gebruiker. Toch lijkt in de game-industrie één partij compleet helemaal weg te lopen van zijn concurrent, precies zoals Apple dat dik vijftien jaar geleden deed.

2023 was het beste jaar voor PlayStation als het aankomt op de verkoop van de huidige console van Sony. De PlayStation 5 is na 2023 50 miljoen keer verkocht, waarvan 22,5 miljoen exemplaren alleen al afgelopen jaar zijn verkocht.

Het is een bizarre statistiek, al helemaal als je je bedenkt dat PlayStation slechts één exclusieve release had vorig jaar: Marvel’s Spider-Man 2. Toch lijkt het erop dat de consoleboer bijna geen grote games hoeft te produceren om fans aan te sporen voor PlayStation te kiezen. Voor de concurrent wordt namelijk niet gekozen.

Officiële cijfers zijn er niet van Xbox, maar analysebureau Ampere laat zien dat er slechts 7,6 miljoen Xbox Series-exemplaren zijn verkocht vorig jaar. Ook dat is opvallend, want de console van Microsoft werd in 2023 voorzien van tal van exclusieve toptitels. Met Starfield, Hi-Fi Rush en Forza Motorsport voorop had Xbox een sterke line-up.

Het vertaalde zich alleen niet in verkoopcijfers van de Xbox Series X of S. Tenminste, niet genoeg. Concurrent PlayStation verkocht bijna drie keer zoveel exemplaren. Het is alsof de keuze op voorhand al gemaakt is voor de casual speler.

Inmiddels is Microsoft al zes jaar bezig met een nieuwe manier om fans weer langzaam voor zich te winnen: Game Pass. Het abonnement waarop honderden games te spelen zijn voor een maandelijks bedrag, inclusief de grote zelf geproduceerde titels, wordt intern nu zelfs gezien als belangrijkste meetinstrument.

Toch vertaalt het succes van de dienst zich nog niet bepaald in het maken van fans die een Xbox kopen. Zelfs met honderden games en exclusieve games die vanaf dag 1 beschikbaar zijn via de dienst, kiest het mainstream publiek overwegend voor een PlayStation-console.

Sterker nog, door de chipschaarste werd duidelijk dat de casual gamer liever wachtte op Sony’s console dan dat ze gelijk met een next-gen console van Xbox aan de slag konden. Zelfs wanneer de Xbox Series X in de aanbieding was of toen de Series S voor 200 euro minder te koop was.

Het heeft allemaal te maken met de generatie die Xbox verloor, namelijk die van de Xbox One en PlayStation 4. Tenminste, zo stelde Xbox-baas Phil Spencer vorig jaar bij Kinda Funny Games.

“We verloren de slechtste generatie om te verliezen in de Xbox One-generatie, waar iedereen zijn digitale bibliotheek met games bouwde”, legt Spencer uit. “Ik zie het commentaar dat als je gewoon geweldige games bouwt, alles zal veranderen.”

Spencer vervolgt: “Het is gewoon niet waar dat als we geweldige games gaan bouwen, je opeens een dramatische verschuiving in het console-aandeel zult zien.” Destijds leek het een bijzondere opvatting, gezien PlayStation die vorige generatie juist naar zich toe wist te trekken met geweldige first-party-games.

Terugblikkend op 2023 en de verkoopcijfers had Spencer achteraf wellicht een punt. Sinds de PS4-generatie begon in 2013 zijn spelers gestaag gaan bouwen aan een bibliotheek met games, waarvan het gros ook deze generatie nog gewoon speelbaar is.

Door backwards compatibility zijn bijna alle games van de vorige generatie speelbaar op de PlayStation 5 en Xbox Series X. Het is een gigantisch voordeel voor PlayStation, want de keuze voor de console is al snel gemaakt als je een PlayStation 4 had. Al je oude games behouden en nieuwe games spelen? Dan kies je voor de PS5.

Zelfs als Xbox meer opties voor de speler biedt, pro-gebruiker keuzes maakt en vaak goedkoper is. Op die manier lijkt PlayStation steeds meer op Apple. Het smartphonemerk is relatief duur, hier en daar wat pretentieus in haar marketing en wegens haar gesloten ecosysteem niet zo pro-gebruiker. Toch is het de populairste telefoon op de planeet.

PlayStation gaat steeds meer die richting op met haar zielloze State of Play’s, randapparatuur die door velen te duur geacht wordt, zoals de PlayStation Portal en Edge, en het uitblijven van hoogwaardige games van eigen makelij. En toch blijft het verkoopsucces gigantisch van de producten, net als bij Apple.