Bordspel van de week: Orléans

Grabbelen, we hebben het wel eens gedaan. Met Oud en Nieuw of Koninginnedag, het is een oer Hollandse traditie. Men steke de hand in een zak en trekt er blind een prijsje uit. Maar het is niet iets dat we alleen in Nederland doen. Reiner Stockhausen heeft er zelfs een bordspel van gemaakt. Welkom bij Bordspel van de Week. Deze keer gaan we het hebben over Orléans.

Vind jij grabbelen in een zak en afwachten wat eruit komt spannend? Houd jij van strategische bordspellen waarin je lekker je eigen ding mag doen? Paar je die strategie graag met een goede dosis kans die je naar jouw voordeel moet buigen? Vind je het fijn als het thema niet afleidt van het spel zelf? Dan is Orléans misschien wat voor jou.

In Orléans ben je constant de hand van het lot aan het sturen. Het is een constante afweging van risico's nemen, of op het juiste moment je plan veranderen. Timing is alles, maar jij kiest niet wat er uit je zakje komt. Dus moet je het doen met wat je hebt. En hopelijk heb je daar niet te veel van.

In Orléans probeert iedereen zijn eigen gevolg van ridders, boeren en ander volk te verscharen om zo hun invloed over de middeleeuwse stad zo groot mogelijk te maken. Het gaat dus om macht. Maar we zullen ook even verduidelijken dat Orléans een 'Eurogame' is. Het is een vrij abstract spel dat het thema op een minimum zet. Zo kunnen de spelers zich concentreren op de strategie.

Orléans is een bag building spel voor twee tot vier spelers. Dat betekent dat je begint met een zakje waar een aantal fiches in zitten. Aan het begin van een beurt trek je daar blind een paar uit, wat vervolgens zal bepalen wat jouw opties zullen zijn. Gedurende het spel schaf je meer fiches aan, die ook rechtstreeks je zakje in gaan. Elk soort fiche kan voor andere dingen gebruikt worden. Als je wil focussen op specifieke acties wil je daarom de bijbehorende fiches aanschaffen. Maar je wil natuurlijk niet alleen maar die acties uit kunnen voeren. Het is aan jou om de juiste balans te vinden.

Het bag building genre is het jongere broertje van deck building spellen zoals Dominion, Star Realms en Ascension. Een fiche uit een zak trekken voelt iets frivoleuzer dan een kaart van de trekstapel. Deze zorgeloosheid vind je terug in spellen zoals Kwakzalvers van Kwakelenburg. Maar Orléans is een serieus spel, voor serieuze spelers.

De meeste acties betreffen het aanschaffen van nieuwe fiches, een blokje vooruit duwen op een spoor, punten verdienen of een combinatie van al het voorgaande. Een groot gedeelte van Orléans gaat om het verbeteren van je kleine begin en het uitwerken tot een geoliede machine. Het voelt erg lekker als je na een paar rondes zoveel dingen kan doen dat het lijkt alsof je drie beurten achter elkaar aan speelt.

Maar daar rust ook de grootste val. Je machine verbeteren levert namelijk weinig of geen punten op. En acties die veel punten opleveren zullen je strategie weinig verbeteren. In sommige gevallen zal alles zelfs slechter gaan werken. Het idee is daarom om het juiste moment te vinden om over te schakelen. Uiteindelijk is Orléans een race, waarbij het bouwen van de perfecte raceauto gebeurt nadat het startsignaal is gegeven. Een speler moet goed inschatten hoe ver de finish is, hoe lang het duurt om verder te sleutelen en hoe hard hij op dat moment gaat. En dat allemaal terwijl anderen een spaak in je wielen proberen te steken.

Een onderdeel dat aan het hart van bag/deck building spellen is het verkleinen van je zak/deck. Op een gegeven moment heb je alles gedaan dat je wil doen met je monniken. Elke keer dat er eentje uit je zakje verschijnt zucht je. Wat moet je er nog mee? Ontslaan natuurlijk!

Jazeker, er is geen ruimte voor loyaliteit. Als iemand hard genoeg werkt heb je hem niet meer nodig. Dus dan zet je hem op de stoep. Het is genadeloos, maar het is essentieel. Die monnik kost je alleen maar tijd. En ik herinner je eraan dat dit een race is. Tijd kan je niet missen. Gelukkig krijg je een leuke bonus elke keer dat je iemand uit jouw hof verbant. En ook hier geldt: doe het snel. Want er zijn maar zoveel bonussen te ontvangen voor ontslagen monniken. Daarna moet je het enkel doen met dat schuldgevoel.

Orléans is, in zijn kern, een strategiespel. Maar het is ook een kansspel. Elke keer dat je een fiche aanschaft vergroot je de kans dat je bepaalde acties kan doen, maar je verkleint de kans op alle andere. Willekeur is een onderdeel van je strategie op een manier waar kanssimulator Monopoly wel wat van mag leren.

Dit houdt potjes spannend, net zoals Starcadia Quest dat doet. Maar Orléans dwingt spelers ook om te gaan met slecht geluk. Pak je niet wat je nodig hebt? Dan moet je snel een ander plan bedenken. Er zijn geen negatieve fiches, alleen andere. Je komt dus nooit helemaal vast te zitten, maar spelers moeten soms wel creatief zijn met hun aanpak. De winnaar zal uiteindelijk niet de persoon zijn met het meeste geluk, maar de speler die het meest flexibel was in zijn denken.

Dit was een kijkje naar Orléans. Hopelijk heb je het woord fiche voorlopig genoeg gelezen. Heb je vragen, opmerkingen of voorstellingen voor een volgende editie van Bordspel van de Week? Laat het dan weten in de comments!