Manifesto Review - Een film die absoluut 'niets' te zeggen heeft

Manifesto is niet een film die je er zomaar bij zal pakken. Kijk je films voor je plezier, dan is Manifesto een absolute afrader! Uit deze Manifesto review zal ook wel blijken dat Manifesto een vreselijke film is, maar tegelijkertijd een interessant stuk kunst.

Meestal bekijk je een film om te ontspannen of om er plezier aan te beleven. Een lekkere blockbuster kijkt dan lekker weg of een serie als The End Of The F*cking World kan worden opgezet. Maar je komt er met een kunstfilm als Manifesto niet mee weg als jij als een halve gare met wat popcorn en frisdrank erbij op de bank gaat liggen.

Want met een film als deze ga jij je waarschijnlijk afvragen wat nu eigenlijk kunst is. Door de jaren heen zijn er veel kunststromingen geweest en veel van die stromingen hadden hun zogenaamde leiders of dragers. Vaak werden visies op kunstuitingen vastgelegd in een manifest. Zo schreef bijvoorbeeld Filippo Marinetti een heel manifest voor het Futurisme.

Deze beste man wordt geciteerd in de film, net als vele andere kunstenaars die hun visies op kunststromingen op papier schreven. Zo horen we citaten over het nietszeggende dadaïsme, popart en ook surrealisme voorbij komen. Allemaal kunststromingen waar een hoop mensen een mening over hadden die dan werd vastgelegd in een zogenaamd manifest.

Manifesto is ook één groot manifest: “ik schrijf een manifest omdat ik niets te zeggen heb." Dit citaat wordt aan het begin van de film erbij gehaald.

Al vanaf het begin van de film ontstaat één brandende vraag: als je als drager van een manifest niets te vertellen hebt, waarom zou je dan eigenlijk naar een film als Manifesto moeten kijken? Manifesto is niet echt een film die je kijkt met een lekkere bak popcorn in de hand. Sterker nog, als je films enkel kijkt voor de ontspanning of fun dan ben je bij Manifesto waarschijnlijk na de eerste minuten al afgehaakt. Als je hem überhaupt al hebt opgezet!

Terwijl de hele film lang honderden lappen tekst door een voice-over worden opgedreund, zijn er maar enkele zinnen die nog echt bijblijven. In Manifesto wordt er een hele mengelmoes aan verschillende manifesten opgedreund. Hierbij wordt geciteerd uit oude geschriften van een heleboel verschillende schrijvers. Niet echt spannend.

Hierdoor let je al na de eerste minuten niet meer op wat er nu eigenlijk allemaal wordt verteld. Als de voice-over een boodschappenlijstje had voorgelezen, had het vrijwel dezelfde strekking gehad. Al had je alle manifesten vervangen voor kreten als 2 pond kaas, wat eieren, de melk niet vergeten en zorgen voor een toetje. Het zou misschien niet eens opvallen omdat er toch teveel wordt gezegd om er echt aandacht aan te schenken.

Het enige wat telkens je aandacht weet blijven te pakken zijn losse flarden beeldspraak en beelden die hierbij worden getoond. Vaak is er een gewaagde keuze gemaakt om hele lange shots zonder onderbrekingen te tonen. Zo zien we hoe vanuit hoog in de lucht enkele minuten lang enkel geruïneerde straten en gebouwen worden getoond.

Dat er weinig samenhang tussen de film is, komt misschien ook wel omdat het eigenlijk ook niet helemaal eerlijk is om Manifesto als één film te bestempelen. Eigenlijk is deze productie een film bestaande uit dertien verschillende onderdelen die maar wat lukraak achter elkaar zijn geplakt. Niet voor niets werd deze kunstfilm dan ook oorspronkelijk op verschillende schermen getoond tijdens het Berlijnse Museum für Gegenwart.

Na het bekijken van Manifesto zal wel één ding bijblijven, namelijk dat de schrijfstijl van al die manifesten allemaal één aspect gemeen hebben. Of het manifest nu van de communistische Karl Marx komt, op papier is gezet door de popartartiest Claes Oldenburg, alle manifesten bestaan uit woordgebruik en taalgebruik die vaak ingewikkelder zijn dan ze hadden hoeven zijn. Duidelijkheid is bij alle schrijfsels onderdanig aan de mooischrijverij.

Waar je tijdens het kijken van Manifesto wel erg op let, is het beeld. Waar het verhaal je compleet koud laat, zie je best indrukwekkende beelden voorbijkomen van een heleboel verschillende locaties. Waar we eerst oude mensen zien die vuurpijlen afsteken, zien we later in de film en hele afvalfabriek. Ook zien we lange shots van een bar, of zelfs de klassieke schoolklas. Of we zien een pop, die wordt bediend door een poppenspeler.

Dat er zoveel verschillende settings zijn én hoe deze samenkomen, met wat er allemaal wordt vertelt, is interessant. Alhoewel veel settings vergezocht zijn, blijven ze wel op je netvlies gebrand staan. Een interessante setting om er even bij te halen is bijvoorbeeld een moment waarbij je verschillende mensen in aliënkostuums ziet dansen, terwijl de hoofdrolspeelster op dat moment een rol als choreograaf op zich neemt.

Ook blijft bij hoe wij elke setting naar dezelfde actrice kijken, die elke keer weer in de huid van een ander personage kruipt. Zo divers als de verschillende filmlocaties zijn, zo divers is het aanbod aan rollen dat actrice Cate Blanchett voorschotelt. Waar ze het ene moment nog een vieze oude zwerver neerzet, zit ze een flinke tijd daarna al rokend tussen de jongeren. Ook vertolkt ze onder andere een wetenschapper, een lerares en een nieuwslezer.

Doordat de actrice zoveel verschillende rollen neerzet, weet zij de film ook bijzonder goed te dragen. Er zouden complimenten moeten worden uitgedragen voor haar veelzijdigheid. Het maakt ook totaal niet uit dat ze zelf een vrouw is. Met hetzelfde gemak vertolkt ze ook mannelijke rollen, zoals een zwerver of alleenstaande man.

Leuk bedacht zo'n mix van verschillende manifesten, maar wat is de boodschap? Worden de geciteerde manifesten als onzin bestempeld, wil de regisseur tonen hoe de tegenstrijdige visies hebben bijgedragen aan de huidige maatschappij?

Na het zien van Manifesto is het nog steeds niet duidelijk waar we nu eigenlijk naar hebben gekeken. Want Manifesto is één bij elkaar geraapt zooitje aan verschillende manifesten, waarbij er eigenlijk vrijwel geen samenhang is op het feit na dat alle manifesten visueel worden gemaakt door dezelfde actrice in de hoofdrol te hebben. En dat brengt ons terug naar het begin: “Ik schrijf een manifest omdat ik niets te zeggen heb.”