The King's Dilemma Review - Zwaar ligt het hoofd

Toen The King's Dilemma uit kwam in 2019 wouden wij het maar wat graag spelen. Maar onze vrienden overtuigen mee te doen was moeilijk, dus lieten we het liggen. Toen we begonnen bordspellen te reviewen was het spel al oud. Dus hadden we geen reden ernaar terug te keren. Maar met de aankondiging van opvolger The Queen's Dilemma hebben we eindelijk een excuus. Dus misschien meer voor ons dan voor jullie, hier is onze review.

In The King's Dilemma spelen we, gek genoeg, niet als koningen. In plaats daarvan zijn spelers hoofden of andere representatoren van nobele huizen die samen de raad van de koning vormen. Steeds weer wordt het hof gepresenteerd met een dilemma, en steeds weer moeten de leden van het hof overleggen over wat ze willen doen. Hierbij komen thema's omhoog van uitbuiterij, slavernij en meer. Deze rijke edelman perst al jaren zijn volk af, en verdient gestraft te worden. Maar als we dat doen stopt zijn wapenproductie, en de buurlanden zijn al op zoek naar een excuus om binnen te vallen. Dus wat doe je?

Niet elk dilemma is even zwaar, maar er zullen zeker moeilijke keuzes gemaakt worden. Aan onze tafel speelden twee mensen vol goedheid in hun hart, en eentje is zelfs vegan. Maar toen een slavenhandelaar met zijn vingers in de juiste papjes zich kwam melden werden de voordelen voor het koninkrijk van Ankist tegenover de nadelen gezet, en voilá. Wij hebben weer slaven.

Hierbij helpt het ook niet dat elk huis een eigen agenda heeft, en de speler heeft bovendien ook nog hun eigen doelen. Zo navigeren we politieke wateren zoals dat zelden kan buiten een vergaderzaal. Leiden wij ons land naar rijkdom en relatief geluk? Of verliezen we een hevige oorlog en eindigen we in armoede? Het is allemaal aan de spelers. En dat, de King's Dilemma, ligt zwaar.

Dus waarom spelen we dit? We gaven eerder aan dat we bijzonder enthousiast werden van The King's Dilemma. Maar het is toch gewoon een hoop verdriet? Nou, ja. En nee. The King's Dilemma is iets zeldzaams. Het is een spel met een verhaal. Als je de doos opent wordt je oog meteen getrokken naar de zestig(!) gesloten enveloppen. Deze zijn allemaal verzegeld, en mogen alleen geopend worden als het spel dat zegt. Anders gezegd: achter elke beslissing schuilt meer verhaal.

Natuurlijk is The King's Dilemma verre van het enige bordspel met een verhaal. Gloomhaven sleurt spelers af en toe flink mee in het narratief. En zelfs spellen zonder legacy element, zoals Dead of Winter, kunnen ons van een narratief perspectief flink boeien. Maar zelden zaten wij zo vol verwachting als wanneer we een envelop open mochten maken. Meer verhaal, en soms ook closure op onze keuze. Was wat wij kozen goed of niet?

De enveloppen zijn hiervoor een erg belangrijk element, maar misschien wel net zo belangrijk zijn de land- en continentkaart, en de beschrijving achterop het scherm van elk nobel huis. Er dreigt gevaar in het noorden? Dat is waar wij zitten! We zijn voor meer soldaten sturen. Ondertussen zit Eva daar met een grote grijns. Zij zit helemaal in het zuiden, en vindt het prima als wij onder zwaardere tijden vallen. "Maar het volk zal lijden" beargumenteren wij wanhopig. Hopelijk valt dat op goede oren.

Wel botst het spel soms met het verhaal. Niet op de manier die we eerder beschreven. Dat brengt juist diepgang. Wij hebben het er eerder over dat je soms zo gefocust bent op de punten, dat je vergeet wat je keuzes eigenlijk inhouden. Op een puur technisch standpunt is het vaak niet zo ingewikkeld om te bepalen welke keuze jij wil maken. Ben jij voor een sterker leger, dan wil je dat het rode ijzer omgezet wordt in wapens. Verdien jij meer punten met geld? Dan stem je voor het verkopen van het ijzer. Dat het van onbetrouwbare smokkelaars komt is misschien niet zo belangrijk.

Maar misschien is dat ook juist wel het punt. Het is veel gemakkelijker om te denken in termen van nummers, en daardoor vergeet je dat die nummers mensen representeren. Mensen die geen controle hebben over hun eigen omstandigheden. Als we in termen van nummers zouden denken konden we het bestuur ook overlaten aan machines. Maar we hebben een kabinet, waar we met regelmaat op moeten stemmen. Want misschien verliest een politicus de mens niet uit het oog als die er zelf een is. Als we hen eraan helpen herinneren.

Het kan soms ook botsen als er op jouw scherm staat dat je huis een flinke voedselproductie heeft en Ankist lijdt onder een voedselcrisis. Waarom kunnen we alleen kiezen tussen verdacht graan van een buurland accepteren, of dat verdachte graan vernietigen? Waarom kan Marleen niet gewoon haar poorten openen en háár graan delen? Helaas kan je in The King's Dilemma alleen voor of tegen stemmen. Eigen ideeën zijn niet mogelijk. Begrijpelijk, anders zou dit ontvouwende verhaal met zestig enveloppen niet werken. Maar het stoort af en toe toch.

Als een spel zo hevig hangt op verhaal, dan is de taal erg belangrijk. En hier is waar we even kritisch moeten zijn. De vertaling is niet geweldig. Genoeg zo dat wij er ons soms flink aan stoorden.

Toegegeven, alle deelnemers hebben literatuur gestudeerd aan de universiteit. Dus misschien stoorden wij ons er meer aan dan anderen. En als jij iemand bent die zelden een probleem heeft met een vertaald boek is dit puntje waarschijnlijk niet een probleem voor jou. Maar voor ons was het toch wel jammer. De vertalingen waren erg letterlijk. Dingen werden gezegd op manieren die in het Engels wel werken, maar niet in het Nederlands. Als je dat dan voorleest is er dan een korte kortsluiting. Jammer, want wat er gezegd wordt is wel het horen waard.

Dit geldt ook voor plaatsnamen. Sommige plekken hebben namelijk niet gewoon een fantasy naam. Ze hebben een betekenis. Als die dan gewoon Engelse woorden gebruiken voelt het toch een beetje alsof wij een tweedehands product in handen hebben. Als de namen vertaald waren op een slimme manier was dat wat ons betreft toch een stuk beter geweest.

Laten we het even over de kwaliteit van de speelstukken hebben. Het bord is met opzet erg simpel gehouden. Het doet wat het moet doen, zonder flair. En dat is goed. Daarentegen is de kaart leuk om naar te kijken, en elk huis heeft een prachtig wapen. Als er gewerkt is aan de vorm, dan is dat om je meer in de stemming te brengen. Doet het dat niet, dan wordt het simpel gehouden om niet van het spel af te leiden.

Wel is er een enkel puntje waar we toch ontevreden over zijn. En dat zien die verdraaide munten. Waarom zien die er zo saai uit? Ze lijken niet eens écht op munten. Het is niet alsof het tegen het thema van The King's Dilemma in gaat om er iets van te maken dat beter oogt. Wij waren meteen geneigd om ze te vervangen met onze eigen verzameling metalen dukaten.

Metaal brengt natuurlijk de productiekosten flink omhoog, dus dat hadden we niet verwacht. Dat de uitgevers besloten deze onderdelen karton te houden is daarom wat ons betreft een goede keuze. Maar er had wel gewerkt mogen worden aan het ontwerp. Deze vallen voor ons buiten de boot.

The King's Dilemma nodigt uit je in de rol te verliezen. Wat goed is voor jouw huis is niet altijd goed voor Ankist. En wat goed is voor het koninkrijk kan, zoals eerder besproken, slavernij doen terugkeren. Blijf jij bij je morele kompas, of maakt de macht ook jou corrupt? The King's Dilemma is een bordspel met een verhaal, maar het is ook een sociaal experiment. Hoever zijn jullie bereid te gaan om te winnen, of om het juiste te doen? Want de kans zit er dik in dat de een de ander uitsluit.

Het helpt ook niet dat elk huis iets anders wil, en dat sommigen expliciet een hekel hebben aan het koninkrijk. Ankist is namelijk tweehonderd jaar geleden samengesteld van een aantal kleinere koninkrijken of hertogdommen. Sommigen deden dit omdat ze ervoor kozen, maar anderen werden gedwongen. Of het nou door geweld of afpersing kwam, ze zijn er niet blij mee. En dus werken ze stiekem in de achtergrond voor het vernietigen van Ankist.

The King's Dilemma wordt hierdoor ook een intrigerend rollenspel. We maken keuzes alsof we in de schoenen zitten van dames en heren met veel macht, en hun eigen agenda's. Het spel stuurt je naar links, je rol naar rechts en je moraliteit wil dat je terug gaat naar waar je vandaan kwam. Dit is daarom geen spel om te spelen met kinderen, of mensen die wat harder geraakt worden door morele kwesties. Maar als je daar niet onder valt is The King's Dilemma echt iets bijzonders.

The King's Dilemma versimpelt morele kwesties noodgedwongen in 'voor' of 'tegen', wat soms wel kan storen. Maar wat daar tegenover staat is een meeslepend verhaal dat je met elk van de zestig enveloppen verder naar binnen trekt. Het is een unieke ervaring die, mits je niet gevoelig bent voor wreedheid in je verbeelding, absoluut het ervaren waard is. Wel had het wat beter vertaald kunnen zijn, en mochten de munten heus wel wat mooier zijn.

Ben jij benieuwd naar The King's Dilemma? Je vindt het voor 67,70 euro op Bol.com.