Column: Natuurlijk wordt GTA 6 woke

Er zijn veel GTA 6 geruchten, maar er is één gerucht dat wel bijzonder veel stof doet opwaaien: de game krijgt een vrouwelijke protagonist. Veel gamers denken nu dat GTA 6 woke wordt. Mocht jij die zorg ook hebben, is er slecht nieuws: GTA was al woke.

Onlangs kwam de bekende en doorgaans betrouwbare insider Jason Schreier met het bericht dat Rockstar de boel intern wat anders aanpakt. Seksisme en andere ongelijkheden op de werkvloer zouden bijvoorbeeld flink worden aangepakt. Ook zou Rockstar voorzichtiger zijn met de inhoud van GTA 6, door bijvoorbeeld gevoeliger om te gaan met gemarginaliseerde groepen.

Positieve veranderingen, zou je zeggen, maar veel gamers waren boos. Geen grappen over gemarginaliseerde groepen? Te woke. Een latina vrouw als protagonist? Ook veel te woke. Er is alleen een groot probleem met deze klachten, want ze gaan nergens over.

Je kunt veel te weten komen over een persoon door de manier waarop ze het woord ‘woke’ gebruiken. De meeste mensen gebruiken het namelijk verkeerd. Dat geldt ook voor een groot deel van de GTA 6 klagers, als het niet voor de hele meute geldt.

Van oorsprong is iets of iemand woke als diegene alert is op vooroordelen over en discriminatie op basis van ras. Die betekenis heeft het in zwarte Amerikaanse gemeenschappen al zo’n 90 jaar. In de recentere geschiedenis ben je ook woke als je je bewust bent van bredere discriminatieproblemen.

Dat wordt wel eens gezien als iets wat de betekenis niet ten goede komt, maar vergeleken met hoe sommige andere mensen het gebruiken is het een onschuldige taalverandering. De manier waarop je het woord woke tegenwoordig, ook in de context van GTA 6 , veel hoort betekent namelijk nog maar één ding. De spreker vindt datgene wat zogenaamd ‘woke’ is niet leuk.

Dat GTA 6 van wokeheid wordt beschuldigd vanwege een nog niet eens bevestigde vrouwelijke hoofdpersoon is absurd. Het getuigd niet van een legitieme zorg over de kwaliteit of de inhoud van GTA 6, maar van ouderwets seksisme. Een vrouwelijke hoofdpersoon staat namelijk helemaal niet in de weg van wat GTA is.

De vraag is of iedereen dat doorheeft. Het is namelijk verleidelijk om te denken dat GTA niets anders is dan een vervulling van een fantasie. Een fantasie waarin niemand iets over je te zeggen heeft en waarin je veel geweld kunt plegen. Er zijn ook veel mensen die de games in de reeks inderdaad spelen om maar zoveel mogelijk regels te breken.

Maar dat is niet echt waar GTA over gaat. Er is namelijk even wat meer aan de hand in de reeks dan alleen maar geweld en gevloek. Je hoeft niet heel scherp te zijn om door te hebben dat recente Grand Theft Auto games een felle en kritische satire bieden op de (Amerikaanse) maatschappij.

Die satire is bovendien best wel woke. Je speelt bijvoorbeeld best vaak als een minderheid of een immigrant. Het verhaal staat er dan geregeld bij stil op wat voor manieren dat personage onjuist wordt behandeld door andere mensen en door het systeem. De criminelen in GTA zijn niet meestal niet gevormd door een liefde voor illegale activiteit, maar door een milieu waarin ze weinig andere kansen hadden dan criminaliteit.

We kunnen niet anders dan concluderen dat GTA al heel lang woke is. Maar ja, als iemand alleen maar een game ziet waarin je mensen overhoop kunt schieten terwijl je heel veel vloekt, vliegt die wokeheid al snel onder de radar. Als een stukje progressiviteit dan ineens opvalt, worden veel gamers uit hun comfort zone gerukt.

Is een latina als protagonist woke? Misschien, maar niet meer dan een zwarte man als CJ of Franklin. De wokeheid zit hem erin dat er een verhaal verteld wordt waarin gender- of rassenongelijkheid een rol speelt. Maar wie zegt dat GTA 6 met een latina in de hoofdrol te woke wordt, lijkt toch vooral oppervlakkige moeite te hebben met het idee dat je als vrouw speelt.

Een latina gaat alleen niet veranderen hoe GTA werkt. Je zult nog steeds hele menigtes overhoop mogen schieten en veel dingen doen die God en de Duivel hebben verboden. Als dat is waarom je GTA speelt kom je echt nog wel aan je trekken in GTA 6, vrouw of geen vrouw.

De keiharde realiteit is dat er mensen zijn die alles wat een beetje progressief is of lijkt verachten. GTA heeft deze groep lange tijd voor de gek kunnen houden door grof te zijn, maar met een vrouw in de hoofdrol zijn de rapen ineens gaar. Dat lijkt verdacht veel op ordinair seksisme, maar ja, als je het woord ‘woke’ onterecht in de mond neemt lijkt het alsof je een legitiem argument hebt. Als bonus verliest het woord woke ook zijn betekenis voor wie er wel iets zinnigs mee wil zeggen.