Bordspel van de week: Hanabi

De zomer is alweer om de hoek, en dat betekent dat de Nagaoka vuurwerkshow eraan komt. Tenminste, dat zou zo geweest zijn als er geen pandemie was. In plaats daarvan zitten we binnen met wat familie en vrienden waar we onderhand al ruim genoeg van hebben. En de lucht? Die blijft gewoon donker.

Dan maar de woonkamer opvrolijken met een leuk bordspelletje. Ruzie is er genoeg, dus Grietje vraagt om iets coöperatief. Gelukkig is je vriend Sato op bezoek. Hij vist uit zijn broekzak een klein doosje. Het is tijd voor bordspel van de week. Het is tijd voor Hanabi.

Heb jij schoon genoeg van al die messen in je rug? Kan jij tellen tot vijf? Heb je een tot vier vrienden bij je (zover kan je als het goed is tellen)? Ben jij een fan van Japanse vuurwerkshows? Kan jij goed veelbetekenende blikken ontcijferen? Houd jij je kaarten altijd verkeerdom in je hand? Dan is Hanabi misschien iets voor jou.

Hanabi is 'zo'n spelletje' waarbij je met zijn allen samenwerkt, maar niet mag overleggen. Dit zorgt voor heerlijke chaos als Grietje je veelbelovend aankijkt, Sato instemmend knikt en jij vervolgens de verkeerde zet doet. Zonder tegenstander draait Hanabi simpelweg om het verbeteren van je score. Iets wat gemakkelijk gaat, want je kan een potje opzetten voor iemand 'vuurwerk' kan zeggen.

In Hanabi zijn spelers vuurwerktechnici die verantwoordelijk zijn voor het spektakel op een festival. Jullie werken samen om de beste vuurwerkshow ooit te maken. Helaas kan niemand onthouden welke pijlen in welke kratten zitten, want alles ligt door elkaar. Tenminste, we denken dat dat het geval is, want waarom zouden experts niet weten waar ze hun explosieven bewaren? Maar dat staat niet uitgelegd in het regelboekje!

Maar goed, je werkt dus samen. En dat is maar goed ook, want iedereen kan jouw handkaarten zien behalve jij zelf. In Hanabi houdt iedereen zijn handkaarten namelijk verkeerdom vast. Dit zal wat onwennig zijn aan het begin, maar het is tegelijkertijd ook geinig elke keer dat iemand op de 'normale' manier een kaart pakt. Als de trekstapel op is krijgt iedereen nog een beurt voor het festival ten einde komt. Maak je een derde fout, dan begint het te regenen en is het feestje volledig verpest. Geen punten voor jullie!

Ik zie de verwarde blikken al. "Maar XGN-redactie, hoe weet ik welke kaart ik moet spelen als ik ze niet kan zien?" Nou, daar hebben de makers aan gedacht. In jouw beurt mag je een kaart spelen, iemand een hint geven of een kaart uit je hand weggooien om een hintfiche terug te krijgen. Maar pas wel op, want je teamgenoten mogen alleen cryptische hints geven die je met gemak verkeerd op kan vatten.

Al gauw wordt Hanabi een spel waarin je probeert elkaars intenties te doorgronden. Als je een hint geeft mag je alleen een nummer of kleur noemen, en dan alle betreffende kaarten in iemands hand aanwijzen. En daar ligt precies de pracht en de uitdaging van het spel. Je wil dat Sato die gele drie speelt, maar niet die blauwe. En hij heeft ook een blauwe vijf. Je moet een kleur óf een nummer aangeven, en je moet álle betreffende kaarten aanwijzen. Dus hoe zorg je ervoor dat Sato niet de verkeerde kaart speelt?

Het is natuurlijk niet de bedoeling dat je iets weggeeft, op wat voor manier dan ook. Maar tenzij je gezegend bent met een pokerface van de Duivel zelve zal er zeker iets aan je te zien zijn. Het gevolg is gepeinsde ogen terwijl je medespeler jouw gezicht uitgebreid bestudeert als je de hint geeft. En als zij daar niets van op kan maken, richt ze haar blik op je buren. Nu gaat haar hand naar de kaart.

En dan gaan we over naar ons tweede punt. Heleen grijpt de kaart, zegt dat ze het gaat spelen en mietert het op tafel. Een golf van gescheld, of van overwinning schiet door de woonkamer. En dat voor elke kaart die je speelt. Tot vijf tellen was nog nooit zo spannend.

Zeker als je in de buurt komt van die magische, en in jouw ogen onbereikbare 25 punten. Als een Westerse standoff staan jullie om elkaar heen. Je kijkt elkaar zijdelings aan, gooit een kaart op tafel en verdaaid. Dat was de gele vier, niet de gele vijf. Uit frustratie gooit iedereen zijn kaarten op tafel.

En dan komt de echte schoonheid. Want nu beginnen hele gesprekken over "ik kan niet geloven dat je mij begreep" en "waarom zou je dat óóít op die manier hinten?" En terwijl iedereen schreeuwt en lacht schudt Sato de kaarten. Iedereen krijgt een nieuwe hand en alles is meteen weer stil. Deze keer gaat het lukken.

Volgens wikipedia is er een aantal sleutelwoorden waar je je aan moet voldoen om een roguelike te zijn. Het spel moet willekeurig zijn, turn based, er moet grid movement zijn en falen is een permanente game over. Verrassend genoeg voldoet Hanabi naast het grid aan al deze eisen. Het verbaast ons daarom ook niet dat het onder andere fans van Hades, The Binding of Isaac en Darkest Dungeon trekt.

En Hanabi lijkt er inderdaad wel op gemaakt te zijn. Een 'run' is snel, je bent binnen een halfuur klaar. Daarna kost het je nog geen minuut om het opnieuw op te zetten voor een nieuw potje. Dus blijft iedereen proberen tot je je doel bereikt, of je het opgeeft. Daar komt het bonuspuntje bij dat kaarten veel leuker zijn om uit frustratie te gooien dan een controller. Want die controller is duur, en de kaarten vliegen heerlijk alle kanten op. En ze gaan niet stuk!

Maar dat je dit samen met je vrienden doet is hier ook een belangrijk onderdeel van. Het wakkert de eerder genoemde gesprekken op. Bovendien is iemands 'nog één keertje dan' bijzonder aanstekelijk. Hanabi sleurt je zo, zonder pardon, vijf potjes langer mee dan je in eerste instantie van plan was. En elke keer weer is het spannend. Het doet je bovendien even vergeten dat de drie mensen waarmee je aan het spelen bent dezelfde personen zijn waarmee je nu al een jaar opgesloten zit, en waar je je steeds meer aan bent gaan ergeren.

Ook een belangrijk punt is het prijskaartje. Waar Hades twee-en-een-half tientjes kost, zal Hanabi je minder dan een enkele armer maken. Ja, je kan duurdere versies kopen die in blik komen, met kaarthouders en er is zelfs een editie die de kaarten vervangt met mahjongtegels. Maar bewaar die maar voor als je eenmaal verliefd bent op het spel. En zelfs dan zal de simpele kaartversie een speciaal plekje in je hart behouden.

Bovendien neemt Hannabi nauwelijks meer ruimte in dan een pakje speelkaarten. Het past in een gewone broekzak. Of, voor de dames onder ons, in je handtas. Seksisme is een vreemd wezen... Hoe dan ook, ons punt is dat het spel gemakkelijk is om mee te nemen naar je vrienden, of zelfs naar een kroeg. Dit wordt versterkt door het feit dat het doosje enkel kaarten en een handjevol fiches bevat. Ook is het volledig onafhankelijk van taal, want er is helemaal geen tekst!

Dit was een kijkje naar het kaartspel Hanabi. Heb jij vragen, opmerkingen of misschien zelfs voorstellen voor een volgende editie van bordspel van de week? Laat het dan vooral weten in de comments!