The Last of Us Review

Na drie Uncharted-titels mag er geen twijfel meer over bestaan: Naughty Dog is de koning van het actie-avonturen genre. En dat in een paar jaar tijd. Duizelingwekkend grootse actiescènes tegen de achtergrond van een mysterieus en spannend jongensverhaal is bij een game uit de koker van de Amerikaanse studio eerder regel dan uitzondering. Weten de makers bij The Last of Us, op voorhand één van de laatste grote titels van deze generatie, eenzelfde spectaculaire ervaring te bieden?

Met The Last of Us gooit Naughty Dog het over een andere boeg. We zeggen de mythische verhalen en de daarbij behorende legendarische schatten en exotische eilanden gedag en storten ons op een post-apocalyptische wereld waarin geïnfecteerden de menselijke bevolking hebben gehalveerd en alle steden en dorpen hebben vernield. The Last of Us kon zich geen betere verschijningsdatum wensen nu het genre hoogtij viert dankzij de hype die is ontstaan door The Walking Dead.

Om niet in herhaling te vallen, riep Naughty Dog een aantal artsen en psychologen bijeen om een zo nauwkeurig en vernieuwend verhaal te vertellen. De epidemie moest de realiteit benaderen: iets dat volgens de studio ook in de werkelijkheid zou kúnnen gebeuren. Na lang overleg kozen de schrijvers voor een schimmeluitbraak, die alle mensen infecteert en in monsters verandert. Word je gebeten door een geïnfecteerde, dan verander je binnen een paar uur ook in zo’n moordlustig gedrocht.

Net als The Walking Dead kiest Naughty Dog niet specifiek voor de term ‘zombies’. Je kunt goed zien dat de studio inspiratie heeft geput uit de succesvolle serie. The Last of Us speelt zich twintig jaar na de infectie van het plantenvirus af. Wapen- en drugssmokkelaar Joel, een norse man die al jarenlang met een vreselijk trauma leeft, redt het veertienjarige meisje Ellie uit een kosthuis als gunst aan een stervende vriendin. Ze zitten niet op elkaar te wachten, maar samen moeten ze overleven in een wereld die nog slechts een glimp is van vroeger.

Doordat het virus haast iedereen heeft uitgeroeid, is er van een regime of van menselijke invloed geen sprake meer. In The Last of Us gaat ieder zijn eigen weg en dat resulteert in bevolkingsgroepen die zich tegen elkaar keren in de hoop om zelf te overleven. De mens is roekeloos, gestoord en genadeloos. Ook Joel en Ellie treden samen keihard op tegen eenieder die hen in de weg staat. Je slaat soms je handen voor de mond door de gruwelijke tussenfilmpjes die Naughty Dog je voorschotelt.

Al meteen in de eerste minuut zit je midden in het verhaal. The Last of Us kent een fenomenale introductie dankzij een sublieme en naadloze schakeling tussen in-game beelden en cutscenes. Spanning en gruwel wisselen elkaar perfect af met ontroering en emotie. Zonder veel te verklappen kent de band tussen Joel en Ellie veel ontwikkelingen die uiteindelijk na ongeveer twaalf uur voor een zinderende finale zorgt. Al eindigt het allemaal wat abrupt, maar dat deert het verhaal zeker niet.

The Last of Us beslaat een lange periode en laat dan ook verschillende seizoenen zien waarin het tweetal probeert te overleven. Naast dat dit voor flink wat variatie in de omgevingen zorgt brengt het ook andere spelmechanieken met zich mee. Menselijke vijanden en geïnfecteerden bewegen immers anders in de sneeuw dan in de modder. Welke jaargetijde het ook is, je zult beide type vijanden op een compleet andere manier moeten benaderen. Daarvoor heeft Naughty Dog een inventief en goed doordacht sluip- en vechtsysteem bedacht.

In principe zijn er twee type geïnfecteerden: runners zijn recent gebeten en hebben daarom nog het sprintvermogen van de mens. Clickers zijn al heel lang ziek en zien er om die reden uit als een wandelende paddenstoel. Zij zijn blind en gaan puur af op geur en geluid. Belangrijk is om deze wezens geruisloos voorbij te sluipen. Kom je dichtbij een clicker, dan betekent dat een wisse dood. Natuurlijk kun je met je mes ze stilletjes afmaken, maar dat gaat niet zonder risico’s. Herrie maken zorgt namelijk voor nog meer rottigheid.

Clickers en runners opereren nooit alleen. Merkt één jouw aanwezigheid op, dan ben je eigenlijk al dood. Proberen om niet opgemerkt te worden zorgt voor ontzettend veel spanning. Zeker wanneer je in smalle en krappe omgevingen, zoals een rioolbuis of een snelweg met allemaal stilstaande auto’s, je weg probeert te banen, giert de adrenaline door je lijf. Het huilende geluid van een runner of het smerige krr krr-geluid van een clicker voert de druk nog eens extra op.

Meer actie zien we in de vuurgevechten met mensen. Natuurlijk laat de game je vrij om ook hen geruisloos de nek om te draaien, maar vaak kun je niet anders dan met je shotgun, vlammenwerper of bommen hen naar de eeuwige jachtvelden te sturen. Alles gaat weliswaar een stuk trager en is minder spectaculair dan in Uncharted, maar je bewaart nu wel continu het overzicht. Tactische keuzes maken is van vitaal belang. Zoek dekking, observeer de omgeving, bewaar je kogels: je moet alles doen om in leven te blijven.

Hiermee staat The Last of Us lijnrecht tegenover Uncharted; daar schiet je constant je magazijn leeg van het beste wapen dat je hebt. In The Last of Us heb je weinig kogels, dus ga je alternatieve oplossingen zoeken. Enigszins vergelijkbaar zijn de vuistgevechten, al is dat hier geperfectioneerd. Sta je in een handgemeen vlakbij een muur of een tafel, dan grijpt Joel de schedel van de betreffende soldaat of zombie en smijt hem tegen de muur, met de nodige bloederige gevolgen. De impact van zo’n klap is hard doch bevredigend. Sowieso is The Last of Us een ontzettend gruwelijke game, met afgehakte ledematen, opengereten magen en verbrijzelde schedels.

Gelukkig sta je er met dit alles niet alleen voor. Want Ellie loopt er niet voor Jan met de korte achternaam bij; je hebt echt wat aan het meisje. Ze fluistert voortdurend waar de vijanden zich bevinden, geeft je zo nu en dan munitie en bevrijdt je als je vast wordt gepakt door een vijand. Punt van kritiek is dat ze soms nog wel eens in de weg loopt en dat vijanden haar niet kunnen spotten. Dat zorgt voor vreemde situaties als ze bijvoorbeeld ergens midden in het slachtveld staat, maar het alarm niet af gaat.

Hoe dan ook is de wisselwerking tussen Joel en Ellie best revolutionair te noemen. Nog niet eerder zagen we in een game zoiets dynamisch en interactiefs. Het maakt niet uit wat voor een beslissing jij maakt, Ellie gaat haar eigen weg en laat zich door niets of niemand van de wijs brengen. In chaotische situaties verandert Ellie van een rustig, nieuwsgierig meisje in een grofgebekte puber. Joel blijft vooral zorgzaam: als Ellie iets te ver vooruit loopt, dan uit hij zijn bezorgdheid en roept hij, correctie: commandeert hij om bij hem terug te komen.

De nasleep van de apocalyps is ook te zien in de omgevingen. Steden zijn verlaten en overwoekerd door bomen en planten, her en der lopen wilde dieren zoals aapjes en giraffen vrij rond en inwoners zijn er niet meer. Tijdens je tocht vergaar je als ware ontdekker verschillende objecten, van stenen en kogels tot verbanddozen en flessen alcohol. Met genoeg verzamelde componenten, kan je je uitrusting upgraden. Een krachtigere revolver of meer ammo voor je sniperrifle zijn hierbij slechts enkele voorbeelden.

Interessanter wellicht is het crafting-systeem, waarvoor je dezelfde verzamelde objecten nodig hebt. Via een interactief scherm – waarvoor de game niet op pauze hoeft – kun je binnen enkele seconden allerlei voorwerpen maken. Kies je voor een defensieve aanpak, dan zijn gezondheidspakketten en rookbommen een goede optie. Ben je meer een aanvallend type, dan kun je vast overweg met een dolk of met een molotov cocktail. Het systeem steekt prima in elkaar en daardoor blijft het altijd handig om alle kamertjes, voertuigen en gevaarlijke steegjes te doorzoeken voor deze voorwerpen.

Minder goed uitgewerkt is het selecteren van je wapen. Vooral als je voor een muurtje staat en je X moet inhouden om van wapen te wisselen, reageert de game daarop slecht of verkeerd en springt Joel over het muurtje: dood. The Last of Us kan daardoor vrij frustrerend zijn, zeker gezien de game redelijk traag gaat. Zijn er andere personages mee op pad dan wordt de ellende alleen nog maar groter, bijvoorbeeld als zij bepaalde schuilplekjes al hebben geclaimd of dat ze je doodleuk voor de voeten lopen.

The Last of Us kent dus zeker zijn minpunten en gemissen. Zo hadden we ook graag meer type geïnfecteerden gezien; nu blijven het er slechts twee, met soms nog een kleine eindbaas. Ook hadden we meer variatie in de puzzels gezien. Gaandeweg moet je wel twintig keer een ladder pakken en verplaatsen (wat ook ontzettend traag gaat) en Ellie met een vlot vervoeren naar de andere kant. Het arme meid kan per slot van rekening niet zwemmen. Maar ja, wat wil je als je ten tijde van de apocalyps geboren bent.

De apocalyps is geen pretje, maar voor het oog is het genieten. The Last of Us tovert, net als Uncharted, schitterende visuele effecten op je beeldscherm waar je even de tijd voor dient te nemen. De tot moeras geworden dorpen bezorgen je dankzij de strakke vormgeving en een scherp oog voor detail doodsangst, terwijl een groene watervallei met rondlopende giraffen je weer ontzettend blij maakt. En zo voelt vrijwel alles in The Last of Us heel natuurlijk aan, van de enorm levendige en gevarieerde omgevingen tot de extreem gedetailleerde gezichten.

Daar komt nog eens bij dat de componisten die Naughty Dog voor dit project heeft opgetrommeld, voortdurend de juiste snaar raken. Als het om leven of dood gaat, trekken de muzikanten Afrikaanse drums uit de kast en word je overdonderd door spannende, bombastische muziek. Wanneer je na al het geweld in alle rust door kalme beekjes zwemt, zet een droevig gitaarriedeltje de toon. Zodra een scène emotionele lading krijgt – wat nogal eens voorkomt in het verhaal – wordt dan weer feilloos overgeschakeld op gevoelige pianodeuntjes.

Hoe indrukwekkend het cinematische aspect ook is, we hadden er stiekem nóg meer van verwacht. Ons verwachtingspatroon was na de vijftien minuten durende video van september vorig jaar wellicht te hoog. Naughty Dog heeft ons wat dat betreft een beetje op het verkeerde been gezet. Het beloofde ons speelsessies die keer op keer anders zouden zijn, maar dat is niet zo. Kleine details als de vele handgebaren, dialogen en beslissingen van tegenstanders bleken achteraf duidelijk toch té next-gen.

Films zijn niet langer de graadmeter voor intense verhaalvertelling. Oók games kunnen een emotionele en meeslepende ervaring bieden. Het moet heel raar lopen wil The Last of Us niet zo minstens succesvol worden als Uncharted. Naughty Dog heeft met dit actie-avonturenspel de toon gezet en laat nogmaals zien dat de studio de ware koning is van het genre. Alles aan deze achtbaanrit klopt. Een prachtige tocht vol beproevingen en interessante (plot)wendingen. Een spannende thriller die ons de stuipen op het lijf doet jagen. Natuurlijk zijn er wat minpuntjes en gebreken, maar die nemen we voor lief. The Last of Us is een regelrechte aanrader en op GTA V na de laatste grote klapper die we op deze generatie zullen tegenkomen.