Chernobyl Review – HBO-serie van topkwaliteit!

1986 staat in de geschiedenisboeken gemarkeerd als ware nachtmerrie. Het is het jaar waarin de kernramp van Tsjernobyl plaatsvond. HBO heeft hier een vijfdelige miniserie overgemaakt. En eerlijk is eerlijk: wat Game of Thrones niet wist waar te maken, doet deze serie wel.

Iedereen heeft wel eens gehoord van de ramp van Tsjernobyl die in Oekraïne plaatsvond. Een explosie van radio-actief materiaal kwam vrij met een straling waar veel mensen dood door gingen, niet alleen tijdens de ramp, maar ook daarna. Bij veel mensen houdt daar vaak de kennis op. Wat is er precies gebeurd op 26 april 1986? Wat gebeurde er allemaal met de mensen op locatie? Hoe werd er gehandeld? De HBO-serie geeft antwoorden op dit soort vragen en is daarmee een verrijking van kennis, al zal menig persoon uit Oekraïne of Rusland daar anders over denken.

Chernobyl is een Amerikaanse serie, waarin dan ook gewoon Amerikaanse en Britse acteurs zitten en Engels gesproken wordt. Voor sommigen is dit wellicht jammer, maar dit is nu eenmaal hoe de vork in de steel zit. Eén van de hoofdrollen is weggelegd voor Jared Harris (ook wel bekend van Mad Men). Hij speelt Valery Legasov, een Sovjet-kernfysicus. Het is duidelijk dat zodra de ramp plaatsvond heel veel mensen op locatie de situatie verkeerd inschatten en dachten dat alles wel meeviel. Eén van de weinige die meteen doorhad dat de ramp van enorme omvang was, was Legasov. Als hem bijvoorbeeld gevraagd wordt over de rampplek te vliegen met een helikopter roept hij meteen dat hij dat niet gaat doen, omdat dat absoluut niet veilig is. Alleen hij begreep als er niet heel snel ingegrepen zou worden, heel Oekraïne en Wit-Rusland voorgoed onbewoonbaar zouden zijn.

De serie opent met een scene waarin de chemicus cassettebandjes inspreekt van alles wat hij destijds heeft meegemaakt. Dit zodat de herinneringen aan toen nooit verloren zouden gaan. Wat er met hem zelf gebeurde laten we in het midden voor degenen die dit nog niet weten. Harris zet in ieder geval ijzersterk acteerwerk neer waar je niets anders dan complimenten voor kunt geven.

Verder volgt de serie andere mensen die een belangrijke rol gespeeld hebben, zoals Sovjet vice-premier Boris Shcherbina (Stellan Skarsgard) die door de regering is aangesteld om de gehele commissie te leiden. Verder volgen we mensen die ten tijde van de ramp werkzaam waren bij de verschillende instanties. De afleveringen duren een uur en de beelden die je te zien krijgt laten je niet koud. Elke kijker weet dat zodra de kernramp plaatsvindt er ‘iets’ gaat gebeuren met de vele mensen die rondlopen. Dat is dan ook precies wat je zien krijgt: mensen die ineens onwel worden, neervallen, bloed gaan spugen en meer. Later in de serie zie je – letterlijk – wat de gevolgen zijn voor de huid nadat een mensenlichaam aan te veel straling heeft blootgestaan. Het zijn beelden die je niet snel uit je geheugen kan wissen. Erg, maar daardoor maakt Chernobyl des te meer indruk. Immers heeft dit allemaal echt plaatsgevonden!

Het is dan ook geen vrolijke serie om te kijken. Je kijkt dit om de situatie te begrijpen. Het biedt duiding. Er valt niet simpelweg één schuldige aan te wijzen, zo zal op het einde blijken. Niet alles wat de serie vertelt is echt gebeurd, maar een serie is vrij om fictieve elementen te gebruiken. Het overkoepelende verhaal is wel echt en de sombere wereld die getoond wordt komt hard binnen. Het is schokkend om te weten dat Rusland officieel maar 31 doden heeft geteld na de ramp, terwijl iedereen weet – zeker na het kijken van de serie - dat er veel meer doden zijn gevallen. Weliswaar niet op die dag zelf, maar wel in de nasleep daarna. Nog altijd zijn er radio-actieve gebieden waar de straling te hoog is en waar mensen dus niet naar toe mogen gaan.

Al is de situatie redelijk onder controle. Er worden al een paar jaar excursies aangeboden naar Tsjernobyl en Pripyat, wat overigens na de HBO-serie alleen maar toeristischer is geworden. Wat hits op Google levert bizarre resultaten op van toeristen die vrolijk selfies maken in een post-apocalyptische setting. Te bizar voor woorden. Want zodra je deze serie hebt gezien, ben je alles behalve vrolijk. De serie valt als een baksteen op je maag, zo zwaar en zó goed. Dit is wellicht wel dé serie van 2019!