Wanneer stoppen third-parties met "last-gen"-games?

De PlayStation 5 en Xbox Series X/S zijn alweer bijna een half jaar geleden uitgekomen en bij kersverse bezitters van de next-gen-systemen begint het nu toch een beetje te kriebelen. De next-gen games die rond release verschenen, maar daadwerkelijke, exclusieve titels zijn er nog maar nauwelijks. Vraag wordt dan ook steeds meer wanneer fabrikanten stoppen met het maken van “last-gen”-games en de ontwikkeling voor de nieuwe huidige generatie echt losbarst.

Voor we verder gaan met deze analyse is het eerst verstandig om de begrippen “last-gen” en huidige generatie te verduidelijken. Met “last-gen” doelen we op de PlayStation 4/Xbox One-generatie. Door de release van de PlayStation 5 en Xbox Series X/S is dat de nieuwe huidige generatie geworden. Met die belangrijke verduidelijking uit de weg, is het tijd om ons te richten op de analyse en de vraag te beantwoorden: wanneer stopt de ontwikkeling van “last-gen”-games?

Nieuwe Xbox Series- en PS5-gebruikers krabben zich misschien wel achter de oren. Waarom komen er überhaupt nog games uit voor die vorige generatie. Die is nu toch voorbij? Het is tijd voor nieuwe games voor het glimmende nieuwe speeltje, toch?

Het antwoord op die vraag ligt gecompliceerder dan je denkt. Het einde van de ene generatie betekent namelijk niet direct dat er geen games meer voor last-gen verschijnen. Dat zou in dit geval immers een grote middelvinger zijn naar iedereen die de PlayStation 4 en Xbox One heeft gekocht, maar nog geen next-gen-systeem in de plaats heeft.

Beide fabrikanten probeerden immers tot kort voor het openen van de pre-orders voor de PS5 en Series X/S nog gewoon de oude hardware te verkopen. Dat is ook precies wat de bedrijven moeten doen, want je gaan potentiële klanten niet oproepen om je product niet meer te kopen. Het liefst zie je dat klanten eerst die oude hardware kopen en vervolgens ook het nieuwe speeltje halen.

De verkoop van de PlayStation 4 en Xbox One nam in 2020 dan ook wel af, maar dat viel te verwachten. In het kooppatroon werd duidelijk dat klanten begonnen te sparen voor de nieuwe consoles en de pre-orders afwachten. Sinds er voor de eerste keer gesproken werd over de PlayStation 5 (april 2019) is de console immers toch nog zo’n 20 miljoen keer over de toonbank gegaan.

Fabrikanten als Sony hebben er dus baat bij als de last-gen consoles tot aan de release van de nieuwe hardware verkocht worden. Om vervolgens op de dag van de nieuwe hardware-release die metaforische middelvinger op te steken, lijkt dan ook geen goede tactiek.

In het verlengde van het verkopen van last-gen consoles is het voor veel fabrikanten dus ook enorm aantrekkelijk om games beschikbaar te maken op beide generaties. Op die manier kunnen ontwikkelaars toch alvast voor de nieuwe hardware ontwikkelen, terwijl de oude platformen met reusachtige spelerbasis de game ook nog kunnen spelen.

Uitgevers vissen als het ware in twee vijvers met dezelfde vishengel. Grote verschil is dat de ene vijver veel meer vissen heeft dan de andere. De games die cross-gen uitgebracht worden hebben veel meer potentie om geld in het laatje te brengen doordat de game potentieel door het meeste aantal mensen gekocht kan worden.

Dit maakt het dan ook lastig voor veel third-parties (en ook first-parties) om de knoop door te hakken en te verklaren dat de huidige generatie games nu exclusief gaat krijgen. De grote dollartekens die hoge piefen vaak in de ogen hebben, dicteren dat het alleen maar beter is als cross-gen games zo lang mogelijk doorgaan. Daartegenover staat dat ontwikkelaars op een gegeven moment van de limitaties van de oude hardware af willen. Het is dus touwtrekken tussen de ontwikkelaars en uitgevers.

Gelukkig is dit niet de eerste keer dat we met een cross-gen-periode te maken hebben. Wie terug in de tijd spiekt, kan een geïnformeerde gok plaatsen over hoe lang we cross-gen games nog gaan zien. Als leidraad gebruiken we de bekende reeksen die jaarlijks met nieuwe delen komen om te blikken hoe lang we nog cross-gen-titels mogen verwachten.

Eerst blikken we terug op de PlayStation 2 naar PlayStation 3 sprong. Daar zien we een relatief korte tijd van cross-gen games. Nadat de PlayStation 3 verscheen, kwam de transitie naar de PlayStation 3 al vrij snel. Het duurde ongeveer een jaar voordat Sony volledig naar haar nieuwe console overstapte.

Xbox daarentegen ging iets langer door met haar ondersteuning voor de originele machine. Die kreeg anno 2007 ook nog steeds games, alleen kwam de Xbox 360 al uit in 2005. Xbox had dus twee jaar lang cross-gen games, terwijl PlayStation de overstap in één jaar maakte.

Wie een generatie later kijkt, ziet een opvallende trend. De periode van cross-gen-games neemt flink toe. Zo kwamen er twee jaar na de release van de PS4 en Xbox One nog steeds grote third-party games uit, zoals Call of Duty Black Ops III. In 2016 verschenen er zelfs nog Telltale-titels op de PS3, een periode waarin de studio alleen maar goud uitbracht.

FIFA-games verschenen zelfs tot en met 2019, al is dat de minst grote schok ooit. FIFA 13 kwam immers nog uit op de PS2, zo’n twaalf jaar na de oorspronkelijke release van de console. Voor Xbox is een vergelijkbaar patroon te zien als het aankomt op de cross-gen-games gedurende de Xbox 360/Xbox One transitie. Verschil is dat de Xbox One in 2015 backwards compatibility kreeg.

Die backwards compatibility kan wel eens de grootste rol gaan spelen tijdens deze generatie. In tegenstelling tot de PS3/PS4-verschuiving kan de PlayStation 5 wel games van de PS4 afspelen. Xbox Series X/S pronkt daarnaast met haar extreem toffe backwards compatibility, terwijl oudere games via een FPS-boost zelfs naar nog betere kwaliteit getild kunnen worden.

Oudere games kunnen deze generatie dus een stukje langer meegaan dan tijdens de vorige generatie, wat maar zo kan leiden tot een langere cross-gen periode. Als makers geforceerd worden (of de nood niet zien) om veel meer uit de nieuwe consoles te halen, kunnen games langer cross-gen blijven. Eén ding is zeker: Halo Infinite en Horizon: Forbidden West (en misschien zelfs God of War Ragnarok) worden cross-gen.

Console fabrikanten laten met hun eigen studio's zien dat het prima is om games voor beide platformen uit te brengen om zo extra exemplaren te verkopen. Dat voor third-parties als het ware een signaal om hetzelfde te doen. Kijk daarom niet verbaasd op als we in 2023 nog steeds cross-gen releases zien (of in het geval van FIFA 2027).

Uiteindelijk zal de tijd ons definitief antwoord geven op onze vragen. Het vooruitzicht lijkt niet al te best voor de gamer die exclusieve games wil zien voor die nieuwe glimmende console onder de televisie.