Deze DOOM features vormden het FPS-genre

DOOM. De naam staat bijna synoniem aan de first-person shooter. Met de release van DOOM, simpelweg zo genoemd ondanks dat het om het vierde deel gaat, blikt XGN terug op de allereerste DOOM features waardoor het de grootvader van de FPS werd en hoe de id Software titel het landschap bepaalde voor FPS-games.

Grootvader of niet, DOOM was niet de eerste first-person game zoals velen denken. Die eer behoort toe aan Maze War uit 1973, een ruimtevluchtsimulator waarbij je vanuit het gezicht van de astronaut door een heelal zweefde.

Het duurde veertien jaar voordat een nieuwe mijlpaal kwam: Midi Maze. Een Pac-Man-achtige titel, waarbij je uit first-person view met balletjes op andere spelers schoot. De game had toen al multiplayer, maar met elkaar spelen was nagenoeg onmogelijk.

De titel waar id Software echter naamsbekendheid mee kreeg was Wolfenstein 3D. In de game speel je als B.J. Blazkowicz, een geallieerde spion die moet ontsnappen uit kasteel Wolfenstein. In drie afleveringen schiet je jezelf door het nazigespuis heen om vervolgens tegenover mecha Adolf Hitler te staan. Qua fantasie stelden de heren van id Software ons allesbehalve teleur.

Ondanks het controversiële thema uit Wolfenstein met al zijn nazi's ontsprong de game de dans aangezien DOOM een jaar later verscheen en meer controverse veroorzaakte. Duitse nationaal socialisten waren ineens niet meer zo erg, maar duivel verheerlijking en veel bloed spraken meer tot de verbeelding van de gemiddelde ouder in de jaren 90. Door de bloederige DOOM features kreeg de game al snel het stempel ‘moord simulator’ van verschillende activisten.

Wolfenstein 3D mag id Software dan op de kaart hebben gezet, maar DOOM bracht het bedrijf naar grotere hoogtes. De titel heeft het begrip first-person shooter weliswaar niet uitgevonden, maar wel geperfectioneerd. Er zaten meer texturen in de game dan in Wolfenstein 3D, waardoor het er grafisch een stuk sterker uitzag dan diens kasteelvoorganger. De audio was een stuk sterker, met nu zelfs een pompende soundtrack die ons bezighield terwijl we demonen beschoten.

Niet alleen dat, een van de vernieuwende DOOM features waren de levelhoogtes. Wolfenstein had geen trappen, maar met DOOM kon je hoger en lager in de levels komen, wat nieuwe opties bracht voor vijanden en diverse geheime locaties. Simpele effecten zoals flikkerende lichten en totale ruimtes in het duister, zorgden voor een immens angstaanjagende sfeer toentertijd. Demonisch gespuis kon om elke hoek staan, waardoor je op het puntje van je stoel zat.

Ook maakte de engine nieuwe DOOM features mogelijk, met als belangrijkte de triggers. Waarbij je in Wolfenstein alleen geheime deuren kon openen door rechtstreeks op de betreffende muur te klikken, draaide het in DOOM allemaal om knoppen aan de ene kant van een map die een deur aan de andere kant opende. Natuurlijk ging die deur ook na een tijdje weer dicht waardoor je op hoop van zege op het geluid afrende om misschien nog net de geheime kamer te ontdekken.

Een van de DOOM features die de wereld verbaasde, was de multiplayer. Hedendaags in 2016 vinden we het hartstikke normaal dat een game multiplayer heeft en klagen we steen en been als de servers offline zijn en we niet online kunnen. Begin jaren 90 stond het internet nog in de babyschoenen en werd DOOM gewoon nog gratis verdeeld met diskettes, aangezien downloaden via het internet bijna niet kon.

Pas een behoorlijke tijd na de release van DOOM gaf maker John Romero aan dat winkels hun game best in de schappen mochten leggen. id Software kreeg niets van de opbrengst maar daar stond tegenover dat de winkels zelf moesten zorgen voor de verpakking van het spel. Zo komt het dan ook dat er talloze versies van DOOM doosjes zijn, de ene nog mooier dan de andere. Want de enige manier om je te onderscheiden was met een opvallende boxart.

De multiplayer van DOOM verliep dan ook niet via servers. Sterker nog, de inbelmodem-versie van de multiplayer van de eerste DOOM werd pas aan het spel toegevoegd nadat dit in DOOM 2 mogelijk werd gemaakt. De snelheden waren uiteraard nog ontzettend traag, waardoor de enige manier om in de buurt te komen van een potje tegen iemand anders inbellen was om vervolgens in het spel van de ander te worden geplaatst. Als dat lukte tenminste.

Als je dan tegen elkaar kon spelen, werkte het ook naar behoren. In de toen nieuwe gamemodus, genaamd deathmatch, moest je de tegenstander uitschakelen. Deathmatch werd door DOOM een begrip in de wereld en de multiplayer van DOOM werkte zo goed via de LAN, dat meerdere bedrijven problemen kregen met hun netwerken door de hoeveelheid DOOM die erop werd gespeeld.

Het succes van DOOM zorgde natuurlijk voor een hele rits aan kopieën; games die dezelfde formule qua gameplay gebruikten. In het begin werden ze nog gekscherend DOOM klonen genoemd, maar gaandeweg werd dit veranderd in first-person shooters. Het gaf toentertijd wel aan hoe belangrijk de DOOM features waren voor gamers en wat voor een impact het had op het gamelandschap.

Andere games uit dat tijdperk gebruikten de belangrijkste gameplayaspecten van DOOM, zoals de first-person view, levelhoogtes en texturen, maar ze werden overschaduwd door het gigantische succes en herspeelbaarheid van DOOM zelf. Zo ook Marathon, een futuristische titel waarbij je als beveiliger een buitenaardse invasie moet voorkomen. Marathon was vooruitstrevend voor zijn tijd met een intrigerende verhaallijn. Iets waar zijn ontwikkelaar, Bungie, later een miljoenensucces mee behaalde.

Hedendaags zijn er talloze first-person shooters: Quake, Half-Life, Call of Duty, Battlefield, Halo, Medal of Honor, BioShock, Far Cry, Resistance en nog honderden meer. Titels die allemaal geinspireerd zijn door id Softwares baanbrekende titel: DOOM. De echte grootvader van de first-person shooters.