De geschiedenis van Grand Theft Auto (GTA)

Binnenkort wordt Grand Theft Auto V alweer voor de next gen consoles uitgebracht, maar waar begon al dit geschiet, gejat en genot eigenlijk? In deze special kijken we terug op alweer 17 jaar GTA.

De eerste Grand Theft Auto game verscheen in 1997 op de PlayStation 1 en PC en zag er als volgt uit:

De allereerste GTA is gemaakt door een klein bedrijfje genaamd DMA studios. Jullie hebben vast allemaal wel een keer Lemmings gespeeld. Dan speel je een game die gemaakt is door precies dezelfde gasten die ook GTA hebben gemaakt.

De eerste GTA was eigenlijk anders dan de opvolgers, want men kon kiezen uit acht personages, waarvan vier vrouwen en vier mannen. Het spel had ook maar zes missies en het leuke is dat de drie steden waar bijna alle GTA-games zich tot nu toe in hebben afgespeeld allemaal in dit kleine spel zitten.

Om de marketing te boosten is GTA zo gewelddadig mogelijk gemaakt, zodat het spel in opspraak zou komen in de media. Voor sommigen een nachtmerrie, maar DMA studios zag er gratis marketing in, en het werkte. Ondanks de gratis commotie heeft deze game slechts 0,1 miljoen kopieën verkocht. Destijds was de game-industrie nog niet zo groot als die nu is.

Ook al verkocht de game redelijk goed voor die tijd, critici beweerden dat het een flop was. GameSpot zei bijvoorbeeld:

Entertainment weekly was nog negatiever, en schreef slechts één genadeloze paragraaf over de game:

Toch weerhield al dit commentaar de kleine developer studio DMA er niet van om geen games meer te maken. Met het budget, gekregen door de fans die wel wat in de game zagen, ging de ontwikkelaar vol aan de bak met GTA 2. Omdat de eerste GTA nu abandon ware is kun je die gratis downloaden op de Rockstar site.

De eerste twee GTA extension packs waren Grand Theft Auto: London, 1969 & Grand Theft Auto: London, 1961. De game werd in 1999 uitgebracht voor de PlayStation en PC en zag er als volgt uit:

Omdat GTA 2 nog niet uit was voor de Game Boy in 1999, bracht DMA studios twee extension packs uit. Eerst kwam London 1969 uit en daarna London 1961. De 1961 versie was alleen te spelen met de 1969 versie, waardoor veel mensen de 1969 versie ook maar kochten. DMA was helemaal niet zo slecht in marketing.

De tweede GTA game was Grand Theft Auto 2. De game werd in 1999 uitgebracht voor de PlayStation en PC en in 2000 voor de Dreamcast en GameBoy Color en zag er als volgt uit:

Drie jaar later kwam GTA 2 pas uit. Waarom dit zo lang duurde is geen raadsel, want de lijst met verbeteringen hield maar niet op. Hoewel het spel nog steeds top-down was, zat er nu een effect van diepte in en alles liep soepeler. DMA beweerde alle codes te hebben herschreven voor deze game. Ook waren er meer missie's, was de map drukker en groter en kregen de voetgangers geloofwaardigere reacties.

Het geluid was ook mooier en je mocht nu zelf kiezen voor welke groep je missies deed in het spel. Als je voor een groep werkte, probeerden de leden van de andere groepen je te doden. Dit was zeer innovatief, want je keuzes hadden dus echte gevolgen op je spel.

De verbeteringen in de storyline en vrijheid maakten het verschil. Zo had je nu maar één karakter en het concept van de moderne GTA komt langzaam naar voren door middel van de bende-oorlogen. GTA was wel een mooi spel en heel leuk om te spelenâ, maar het zat toch nog wel heel dichtbij de arcadewortels die de eerste game zo iconisch maakte.

De game deed het ook enorm sterk op de markt, want in de helft van de tijd verkocht het twee keer zoveel als zijn voorganger. Grand Theft Auto 2 begon opeens zeker wat potentie te laten zien en of het nou aan het feit lag dat er nu meerdere spellen met veel gore op de markt waren gekomen of omdat het spel gewoon echt beter was, de recensenten waren opeens een stuk positiever.

GameStop:

Dus eigenlijk had de ontwikkelaar de irritante foutjes van eerder aangepakt en ook werd er wat meer diepte toegevoegd aan de game qua feel.

IGN:

En dat somde precies het probleem op dat mensen bij DMA moesten oplossen: originaliteit. Het was een leuk spel, maar niet geweldig.

En toen opeens nam DMA een grote stap.....

De derde GTA game was Grand Theft Auto III. De game werd in 2001 uitgebracht voor de PlayStation 2, in 2002 PC en in 2003 voor de Xbox en zag er als volgt uit:

Het duurde drie jaar voordat GTA III verscheen voor de PlayStation 2. Een jaar later kwam het spel ook uit voor de PC en het jaar daarop voor de Xbox. Blijkbaar is het dus niks nieuws dat de game eerst uitgebracht werd op last-gen en daarna op next-gen.

Door de nieuwe capaciteiten van de nieuwe generatie consoles, nam ook GTA de sprong naar 3D. En wat pakte dat goed uit. Omdat de capaciteiten van de consoles groter waren geworden, konden de mensen van DMA nog meer vrijheid aan de speler geven. Doordat de game nu 3D was kwamen nu allemaal vette nieuwe features in de game zoals snipen, schieten op verschillende lichaamsdelen en granaten over dingen heen kunnen mikken. Ook was dit de eerste GTA met ingesproken cutscenes.

In deze GTA begon een trend die eigenlijk nooit meer uit GTA is verdwenen: de stunts. Dankzij de nieuwe engine en de 3D omgeving kon men salto's, barrel rolls en enorme sprongen met auto's maken. Ook kon je nu een vliegtuigje besturen, ook al was dat bijna ongmogelijk door de besturing.

Verder zat er een ongekende hoeveelheid easter eggs in de game, waar spelers uren naar konden zoeken om ze allemaal te vinden. Dit was ook de eerste GTA waar men begon te tellen in Romeinse cijfers in plaats van gewone getallen.

Het spel verkocht als een malle. Uiteindelijk zijn er 14,5 miljoen kopieën verkocht. GTA III stond in 2001 op nummer 1 van de meest verkochte games. In 2002 werd de game van z'n troon gestoten door GTA Vice City, maar bleef die op nummer twee staan. Iedereen was dol op de third-person driver shooter mix.

De recensent van Euro Gamer schreef:

Eigenlijk beschrijft dat de game perfect: het is een mooie game en zeer vooruitstrevend ten opzichte van andere sandbox games.

Het officiële PlayStation 2 tijdschrift schreef:

Dat is een vrij duidelijk verhaal.

De vierde GTA game was Grand Theft Auto Vice City. De game werd in 2002 uitgebracht voor de PlayStation 2 en in 2003 voor PC en de XBox en zag er als volgt uit:

Na het geweldige succes van GTA III was Rockstar bereid DMA over te nemen, en het ooit kleinschalige ontwikkelteam van circa 24 man kreeg de naam Rockstar North. Blij met de nieuwe naam ging het team verder met het maken van de volgende game in de GTA reeks: Grand Theft Auto: Vice City.

De 3D wereld, engine en gameplay van de super populaire GTA III werden door Rockstar North hetzelfde gehouden. Omdat de game nu door Rockstar werd gefinancierd, had de game opeens een veel hoger budget. In plaats van de hele serie te revolutioneren zoals GTA III deed, besloot Rockstar de volgende twee games uit de serie volledig voort te borduren op wat GTA III allemaal had bereikt.

Met dat idee in het achterhoofd koos Rockstar voor een nieuwe stad, meer wapens, meer auto's en meer mensen, terwijl toch nog de blauwdrukken van GTA III gevolgd werden. Wel nieuw voor de serie was het feit dat er geen vage aftreksel van steden waren zoals in GTA III (NYC). De map werd nu gebouwd naar het echte Miami, en maakte daar ook grappen over zoals dat tegenwoordig in elke GTA game gebeurt. Ook konden spelers nu voor de eerste keer zelf gebouwen kopen. Dit kunnen we ook zien in GTA V.

Het was niet echt een verrassing: GTA: Vice City werd nog beter ontvangen dan GTA III en verkocht maar liefst 17,5 miljoen kopieën. GTA: Vice City werd ook de best verkochte game van 2002, zelfs nadat het spel laat in het jaar was uitgebracht. En het staat nog steeds vol trots in de top 5 meest verkochte games ooit voor de PlayStation 2.

Eigenlijk was iedereen wel positief over dit spel, want het was gewoon een geperfectioneerde versie van GTA III. Het kreeg meerdere game of the years awards in 2002.

De vijfde GTA game was Grand Theft Auto: San Andreas. De game werd in 2004 uitgebracht voor de PlayStation 2 en in 2005 voor de Xbox en PC en zag er als volgt uit:

Ondanks het ongelofelijke succes van GTA: Vice City besloot Rockstar de dingen een beetje anders aan te pakken. Het doel van de nieuwe GTA game, GTA: San Andreas, zou vrijheid worden. Dat hield onder andere veel character customization opties in en ook een veel grotere wereld. Elke verandering in dit spel was gemaakt om de vrijheid aan de speler te geven.

Dat doel is zeker bereikt, want het spel is uitgegroeid tot iets veel groters dan wat GTA III of Vice City ooit gelukt isâ. In plaats van spelers langzaam toegang te geven tot delen van de map liet San Andreas je gelijk de hele staat door rijden, van druk bevolkte binnen steden van Los Santos tot De lege vlaktes van Blain County.

De staat waar San Andreas je in liet spelen had maar liefst drie hele steden: Los Santos, San Fierro en Las Venturas. Ook al leek de gameplay erg op de twee vorige games, toch had GTA: SA nog heel wat trucjes klaarliggen voor de spelers. Zo had de game voor de eerste keer RPG-elementen. Je kon je character zo rond als een ton maken, of juist zo gespierd als een bodybuilder. Ook kon je trainen in schieten en men moest eten om in leven te blijven. Maar pas op: als je te veel eet, wordt je personage te dik, worden de missies moeilijker en schelden ze je zelfs uit voor dikzak!

GTA: San Andreas had het echt niet beter kunnen doen voor Rockstar: het was de eerste GTA die over de 20 miljoen verkochte kopieën had en staat in de toplijst voor meest verkochte game ooit, ook al was dit de laatste game op dezelfde renderware van GTA III. Het was het perfecte slot voor het PlayStation 2 tijdperk.

De zesde GTA game was Grand Theft Auto IV. De game werd in 2008 uitgebracht voor de PlayStation 3, Xbox 360 en PC en zag er als volgt uit:

In 2004 begon Rockstar met het ontwikkelen van GTA IV, met de nieuwe generatie console in het achterhoofd. Daar gebruikte de ontwikkelaar een nieuwe game engine voor, genaamd Rockstar Advanced Game Engine, of kortaf R.A.G.E. Met deze engine was veel meer mogelijk en dat was ook zeker terug te zien in de graphics van GTA IV. De wat cartoon-achtige stijl director werd vervangen, en Rockstar zette er iemand voor in de plaats die meer realistisch en soms redelijk vuile textures koos. Dit paste extreem goed bij de vervuilde stad die NYC moest voorstellen.

Ook al had Rockstar een betere engine voor de game, toch is het bedrijf voor de kleinschalige aanpak gegaan, alleen dan wel goed uitgewerkt. Dit is waarom sommige spelers GTA: San Andreas nog steeds leuker vinden dan GTA IV. De game was te grijs, het speelde weer af in Liberty City, dus in enkele opzichten leek het op GTA III. Maar toch waren vooral de physics een stuk beter dankzij de R.A.G.E engine.

Voetgangers vlogen nu door de lucht als je ze beukte met een vette wagen. En het schietgedeelte was flink verbeterd in deze game. De game was alleen te serieus voor een GTA. Niko was een oorlogsveteraan en iedereen in de stad was nors en gemeen. Dat werkt nou eenmaal niet voor een game zoals GTA, want die games horen grappig te zijn. Een groot pluspunt van het spel was de multiplayer. Je kon heerlijk kloten met je vrienden online, of een van de vele gamemodi spelen met vreemden.

De eerste dag dat GTA IV te koop was werden er al 3,4 miljoen kopieën verkocht, en uiteindelijk verkocht de game meer dan 25 miljoen keer. Nadat alle heisa om GTA IV wat was afgekoeld, had de game meer dan 40 game of the year awards gewonnen.

De derde en vierde extension packs waren Grand Theft Auto IV: The Lost and Damned en Grand Theft Auto IV: The Ballad of Gay Tony. De extension packs werden in 2009 uitgebracht en zagen er als volgt uit:

Grand Theft Auto IV: The Lost and Damned & Grand Theft Auto IV: The Ballad of Gay Tony zijn twee expansion packs voor de GTA IV game. Het slimme van de expansion packs is dat ze niet alleen meer missies en voertuigen geven, maar ook nieuwe cheats. En als een GTA speler op een ding dol is, dan zijn het wel cheats. Ook GTA: Chinatown is een spinoff van deze DLC, alleen is die niet uitgekomen voor consoles dus past die niet in dit rijtje.

De zevende GTA is Grand Theft Auto V. Deze game is onlangs in 2013 uitgegeven voor de PlayStation 3 en Xbox 360 en zag er als volgt uit:

Ook al was GTA IV goed ontvangen, de grootste kritiek op de game was dat de hele game maar uit één stad bestond, en dat de hele game grijs en serieus was. Nou beste mensen, daar heeft GTA V dus zeker wel verandering in gebracht. De game neemt ons terug naar Los Santos en Blaine County, maar laat Los Venturas en San Fierro buiten zicht. De game bestaat voor een groot deel uit satire over hoe Amerika in elkaar zit, en het is geweldig.

De overeenkomende steden zijn niet het enige wat GTA San Andreas verbindt met GTA V. Zo is de game veel meer gefocust op vrijheid voor de speler en het verkennen van de spelwereld. Net als in GTA San Andreas krijgt de speler gelijk toegang tot heel de staat San Andreas, in tegenstelling tot GTA IV, die het oude speelsysteem aanhield.

Ook is het in GTA V mogelijk om een auto te kopen en die naar jou zin aan te passen. En dan heb je nog sinds een lange tijd de keuze uit meerdere karakters. En als laatste heeft ook het RPG-systeem uit GTA: San Andreas een terugkeer gemaakt, maar dan uitgebreider, met speciale powers en meerdere skills om te trainen.

GTA V is, zoals gewoonlijk in de GTA-series, weer ver doorgeschoten in de verkoopcijfers. Er zijn sinds de release maar liefst 30 miljoen kopieën verkocht!

En als laatste, de reden dat deze special gemaakt is: in 2014 wordt Grand Theft Auto V uitgebracht voor de Xbox One, de PlayStation 4 en de PC.

Waar Rockstar GTA ook naartoe leidt, wat ze er ook mee gaat doen, je kan niet ontkennen dat het kleine bedrijfje dat begon met een top-down shooter de hele game-entertainmentwereld voor altijd heeft veranderd. Met meer dan 114 miljoen kopieën verkocht is de Grand Theft Auto serie een multimedia gigant die nog lang niet van plan is te vertrekken. Wij hebben er vele uren mee doorgebracht en geen enkele daarvan was niet om van te smullen. En misschien nog wel het belangrijkste: GTA herinnert game-ontwikkelaars er altijd weer aan om de vrijheid bij de speler te houden.