De beste films van Stanley Kubrick

In december verschijnt er een nieuwe Blu-Ray boxset van Stanley Kubrick. En dat is niet gek, want deze legendarische regisseur heeft de filmwereld in ruim 45 jaar tijd compleet veranderd. Dit zijn daarom zijn vijf allerbeste films die je gezien moet hebben.

Kubrick staat bekend om zijn vernieuwende filmtechnieken, en die komen ook in dit werk naar voren. Het is een verfilming van de roman The Luck of Barry Lyndon (William Thackeray) en vertelt het verhaal van een Ier die een beeldschone dame aan de haak slaat, om vervolgens de politieke positie van haar overleden man te bekleden. Hij is geobsedeerd met geld en macht, en vindt in vrijwel niets zijn geluk. Dit alles speelt zich af in de 18e eeuw, en dit brengt Kubrick prachtig in beeld.

De eerdergenoemde vernieuwingen in zijn werk uiten zich hier namelijk in de belichting: er wordt op sommige plekken alleen bij kaarslicht gefilmd, wat een unieke sfeer aan het beeld geeft. Daarnaast bevat de film weinig dialoog, maar komt alles beeldend tot stand. Ook het acteerwerk is zeer statisch en tonen de karakters weinig emoties.

Dit klinkt misschien negatief, maar het past perfect bij de stijl van de film en het verhaal. Er zit ook weinig actie in de film, waardoor het geheel wat traag aanvoelt en de kijker in een soort trance meegenomen wordt in het verhaal.

Kubrick gaat de ruimte in en dat doet hij met zijn toekomstvisie van 2001. Hierin wordt het verhaal verteld hoe de mensheid op zoek gaat naar nieuwe technologieën en levensvormen. De film is in vier delen opgebouwd, van prehistorisch begin tot de verre toekomst.

Hoewel de film door menigeen werd bestempeld als zeer traag en droog, was de film revolutionair voor zijn tijd qua special effects en cinematografie. De sci-fi uit de film stond sindsdien model voor alles wat volgde; de kunstmatige intelligentie H.A.L. is bijvoorbeeld iets wat wij tegenwoordig werkelijkheid zien worden. Zelfs Samsung gebruikte de film in een rechtszaak tegen Apple: in de film waren namelijk tablets te zien, dus Apple kon die helemaal niet uitgevonden hebben.

Een klassieke horrorfilm over een gezin dat de winter doorbrengt door op het gigantische Overlook Hotel te passen, gebaseerd op het gelijknamige boek van Stephen King. In het hotel heerst de zogeheten shining en daardoor draait de vader van het gezin een beetje door. Een beetje maar, want hij jaagt zijn vrouw en zoontje alleen maar op met een hakbijl.

Iedereen zal de beroemde scène wel kennen waarin Jack Nicholson, die de vader speelt, met zijn bijl de deur inslaat en ‘Here’s Johnny!’ roept (zie afbeelding hierboven). Naast het briljante acteerwerk van Nicholson is ook Shelley Duvall erg sterk. Zij speelt de doodsbange moeder die door Kubrick op de set zelfs met een mes is achtervolgd om haar ook werkelijk doodsbang te maken. Da’s nog eens method acting.

Inmiddels één van de meest klassieke films over de Vietnamoorlog, gebaseerd op Gustav Hasfords boek The Short Timers. De focus ligt op een groep soldaten die in de eerste helft van de film aan het trainen is in Amerika. Dit deel van de film bevat zowel humor, als drama; wanneer een van de soldaten zo hard af is gemat, draait hij helemaal door en neemt hij wraak op de persoon die hem het meeste gekweld heeft.

De tweede helft speelt zich af in Vietnam zelf, waarin de soldaten geconfronteerd worden met de psychologische gevolgen van een oorlog. Het acteerwerk in de film is fantastisch, vooral dat van R. Lee Ermey als drilsergeant Hartman. De scène waarin hij de soldaten verbaal de grond in trapt is namelijk volledig geïmproviseerd en is een van de hoogtepunten uit de hele film.

Een full metal jacket is trouwens een bepaald soort kogel met een loden kern, omhuld door een koperen coating. Deze worden ook wel volmantelpatronen genoemd.

Een gewelddadige en absurdistische film over een jongen die de macht heeft over een jeugdbende en zo overvallen pleegt, mensen in elkaar slaat en ga zo maar door. Geweld speelt hier nogmaals een erg grote rol.

De film veroorzaakte hierdoor de nodige controverse. Zo werden er soortgelijke misdaden gepleegd in de periode dat de film uitkwam, waarbij daders toegaven dat zij geïnspireerd werden door A Clockwork Orange. Dit ging zelfs zo ver dat Kubrick besloot de distributie van de film in Engeland stop te zetten tot na zijn dood. Hij werd namelijk door verschillende ‘fans’ bedreigd.

Wie deze gewelddadige elementen in de film kan waarderen, krijgt een vermakelijk en typerend meesterwerk voorgeschoteld met allerlei interessante filmtechnieken. Zo gooide Kubrick zijn camera uit het raam om iemands val na te bootsen en maakt de film gebruik van versnelde of vertraagde beelden voor extra drama of humor.