Merchants of Doubt review (Blu-Ray) - Een belangrijke boodschap

De tabaksindustrie, klimaatverandering, de olie- en de fastfood-industrie zijn maar een paar voorbeelden van sectoren die een enorm PR-apparaat gebruiken om twijfel te zaaien bij het publiek om de omzet te vergroten. Hoe dit precies werkt zie je in de film Merchants of Doubt. Of dit ook een goede film oplevert lees je in deze Merchants of Doubt review.

Na de indrukwekkende documentaire Food Inc. over de bron van ons (of voornamelijk het Amerikaanse) voedsel, komt regisseur Robert Kenner nu met een nieuwe documentaire. Merchants of Doubt is gebaseerd op het gelijknamige boek van Erik M. Conway en Naomi Oreskes. Deze keer ligt het onderwerp iets verder van ons bed; een reeks aan grote bedrijven en politici die hun ‘product’ aan de man proberen te brengen, ondanks het feit dat het slecht is voor de consument.

Neem de tabaksindustrie, die in de jaren ’50 al wist dat haar product op bijna alle fronten slecht is voor de mens. Merchants of Doubt laat zien hoe zulke bedrijven denken en wat de trucs zijn om overtuigende wetenschappelijke onderzoeken tegen te gaan. In die zin is de documentaire een lesje in de duistere zijde van marketing.

De film laat zien dat het voor de tabaksindustrie geholpen heeft om twijfel te creëren in wetenschappelijk onderzoek. Door zogenaamde ‘experts’ in te huren en een enorm lobby-apparaat op te bouwen, heeft de industrie lange tijd kunnen profiteren van die twijfel, waardoor consumenten bleven roken. Pas 50 jaar later is er geen ontkomen meer aan en is het wetenschappelijke bewijs te overweldigend, voor welke vorm van marketing dan ook.

Ditzelfde is volgens regisseur Kenner aan de hand met de klimaatverandering, die vooral in de tweede helft van de film centraal staat. Zogenaamde ‘experts’ komen met bevindingen die het tegenovergestelde beweren van gedegen wetenschappelijk onderzoek.

Allemaal om twijfel te creëren, waardoor mensen gewoon doorgaan met consumeren, of geen aandacht besteden aan de dreigende klimaatverandering. Het slotakkoord van de film roept op tot actie, die hard nodig is omdat we geen 50 jaar de tijd hebben, zoals met de tabaksindustrie.

De stijl van de documentaire lijkt sterk op Food Inc. en vele andere Netflix documentaires. Kleine piano-muziekjes in de achtergrond en veel persoonlijke verhalen van wetenschappers en experts vullen het beeld. Opvallend is dat Kenner gedeeltelijk wel aan hoor- en wederhoor lijkt te doen; ook sommige tegenstanders van de wetenschappelijke opvattingen over klimaatverandering komen aan het woord.

Een minpunt is dat de documentaire op een gegeven moment wat saai wordt. Het is al snel duidelijk waar de film naartoe gaat, namelijk het belang van ingrijpen bij de huidige klimaatverandering, en dat de tegenstanders van dit beleid vooringenomen zijn en door grote bedrijven worden gesteund. Het zijn de individuele anekdotes die af en toe nog voor wat humor zorgen.

Toch is het belangrijk dat deze verhalen er zijn en dat mensen ze zien. Maar één keer is genoeg, en dan het liefst op een luie zondagmiddag op Netflix. De extra’s op de Blu-Ray zijn leuk, maar ook niet reden genoeg om hem te kopen. Tenzij je echt fan bent van dergelijke docu’s en bijvoorbeeld naar commentaar van de regisseur wil luisteren tijdens de film.

Al met al is Merchants of Doubt inhoudelijk goed, soms wat saai, maar brengt wel een belangrijke boodschap over. Het zet ons aan het denken over de macht en invloed van bedrijven, de vrije markt, de wetenschap en de invloed daarvan op geopolitieke problemen. De film is niet heel bijzonder an sich en één keer kijken is meer dan voldoende om de boodschap te snappen.