Fissa Review (Blu-ray) - Minder geslaagd dan Project X en American Pie

Project X was in 2012 een geslaagde film over hoe een scholierenfeest ontieglijk uit de hand kan lopen. In september dat jaar vond zo'n feest daadwerkelijk plaats in Nederland: het heeft zelfs een eigen Wikipedia-pagina. De Nederlandse filmindustrie besloot met die gedachte een kloon te maken, genaamd Fissa. In deze Fissa review lees je of die kloon bestaansrecht heeft.

Scholieren- of studentenfeesten die grandioos uit de hand lopen - tot politie-ingrijpen aan toe - zijn sinds jaar en dag schaamteloos populair onder jongeren. Zomaar een kort lijstje: Road Trip, Eurotrip, American Pie, Porky's, Project X, en nu dus de Nederlandse film Fissa. Deze film, die in februari nog in de bioscopen draaide, geeft een twist aan het Amerikaanse schoolfeest: de plaats van handeling is nu een examenfeest op een typisch Nederlandse middelbare school.

Fissa past in de geest van succesvolle Nederlandstalige, grove komedies van de afgelopen jaren, zoals New Kids, Bro's Before Ho's en Aanmodderfakker. Terwijl die films nadrukkelijk in de Nederlandse cultuur blijven hangen, heeft Fissa veel meer geleend van zijn Amerikaanse grote broer Project X. Typische droge en soms schaamteloos racistische scheldpartijen als 'kut-Jos', 'godverdomme' en 'geitenneuker' geven het geheel wel een Nederlands tintje.

Ook hier wordt een onpopulaire scholier (Ruben, gespeeld door Alex Hendrickx) gebruikt door twee populaire jongens, Max (Yannick van de Velde) en Yous (Bilal Wahib). Het verschil met Project X is dat die laatste twee zichzelf niet in de spotlight willen zetten, maar voor hun examens willen slagen met de hulp van de slimme Ruben. Ondertussen kan Ruben, net als hoofdpersoon Thomas in Project X, proberen zijn grote liefde Anne Bo (Abbey Hoes) te veroveren op het schoolfeest.

Als vanzelfsprekend zetten Max en Yous zich als populaire kliek in om voor het feest zoveel mogelijk 'chicks te regelen'. Yous heeft er daarnaast ook nog een handeltje bij als dealer voor een gekke Limburgse café-eigenaar, die hem heel stereotyperend 'Ali B' en 'Ali Baba' noemt. De muziek wordt naast Ruben geregeld door diens zogenaamde ex-klasgenoot Oliver Heldens, die in Fissa zo'n oppervlakkig rolletje krijgt dat het net zo goed een erin gemonteerde muziekclip had kunnen zijn.

Regisseur Bobby Boermans heeft goed gekeken naar de hedendaagse jongerencultuur in Nederland om in de film te verwerken. Het schoolfeest wordt gepromoot via Facebook, waar je aan de hand van het aantal mensen dat op 'gaat' klikt kan aflezen hoe populair een activiteit is. Vreemd is dan wel dat Ruben het feest per ongeluk op 'openbaar' zet (waardoor Jan en alleman naar Project X Haren kwam in 2012), maar dat een daadwerkelijk grote opkomst uitblijft.

Verder kan Max' vriendin Ivana het niet laten om elke seconde een selfie te maken en op sociale media te posten. Even later draait het om naaktfoto's van een leraar en een scholier, grote broers die hun zusje komen beschermen en de conrector die getaserd wordt in het feestgedruis. Het is een absurde chaos die sommige middelbare scholieren in overdreven vorm zullen herkennen of herinneren.

Het moet gezegd worden dat de eerste helft van Fissa, waarin Ruben, Max en Yous examenfraude plegen, vermakelijker is. Vooral de chagrijnige, kinderhatende conrector Dorsman (Hans Kesting) en de foute, met de rondborstige Ivana flirtende scheikundeleraar Meijer (Arjan Ederveen) vervullen rollen die op de lachspieren werken. Het kat-en-muisspel om te slagen is ook nog eens best geloofwaardig uitgevoerd. Fissa is als komedie beter uit de verf gekomen dan Project X, terwijl die Amerikaanse film het daadwerkelijke feest een stuk beter in beeld brengt.

In tegenstelling tot wat je mag verwachten, loopt het examenfeest in Fissa nooit echt uit de hand. De politie komt wel langs om poolshoogte te nemen, maar vooral vanwege geluidsoverlast. Op enkele ontblote vrouwelijke bovenlichamen en de lerares Frans die Ruben oraal bevredigt na, wordt het nooit zo extreem als in Project X. Daarin werd immers vuurwerk afgestoken, was er een gestoorde trailerkampbewoner die de politie met een vlammenwerper belaagde en werd de dure auto van de vader van de hoofdpersoon in het zwembad gereden door een woeste lilliputter.

Die gebrekkige overtuiging van het Nederlandse 'filmfeest' komt vooral door een paar grote regiemissers. Zo begint het schoolfeest al wanneer het nog licht is buiten - zelfs in het echt komt een feest pas op gang als het buiten donker is. Ook het feit dat de leerlingen hun cijfers al weten terwijl zij de rest van hun examens nog moeten maken, getuigt duidelijk van nalatigheid in het realisme van de verhaallijn.

Ronduit hilarisch wordt Fissa eigenlijk nooit, en het feest komt dus nooit helemaal van de grond op het witte doek. Je mist de grootsheid en de complete escalatie van Project X, of de memorabele personages zoals in American Pie. Het enige voordeel van Fissa ten opzichte van die twee klassiekers, is dat het grove taalgebruik en het onverholen racisme dat in het script doorklinkt, alleen door Nederlandse filmkijkers wordt begrepen.