Escape Plan Review

Dé verrassing van afgelopen Gamescom was ongetwijfeld de bijzondere PlayStation Vita-titel Escape Plan. De Noire-game stal vrijwel meteen de harten van zowel publiek als pers. Nu is de game eindelijk uit en kunnen we kijken of de hype terecht is geweest.

Escape Plan gaat uit van een heerlijk simpele premisse die meteen de weg plaveit voor de gehele game: je moet ontsnappen. Met ‘je’ bedoelen we in dit geval de twee personages Lil en Laarg, over wie jij de besturing neemt. De gepast genaamde figuurtjes zijn door de kwaadaardige Bakuki gevangen genomen om te worden gereproduceerd tot hersenloze schapen (letterlijk). De magere en slungelige Lil komt echter op het lumineuze idee om niet in dit plan mee te gaan en bevrijdt in zijn ontsnappingspoging al gauw de kogelronde Laarg, met wie hij een woordeloze vriendschap lijkt te sluiten. Samen strompelen zij voort, ondertussen dwarsgezeten door een gefrustreerde Bakuki.

Prachtig zwart-wit
Dit geheel wordt weegegeven in een bijzonder geslaagde zwart-wit stijl, die doet denken aan de Noire-films van weleer en dit geeft de game een uniek uiterlijk. Het is allemaal erg charmant ontworpen, van Lil en Laarg tot de hersenloze schapen die je her en der tegenkomt. Het is een visuele stijl die meteen je aandacht weet te grijpen en duidelijk maakt dat we hier met iets bijzonders te maken hebben. In die zin doet het denken aan de downloadbare titel Limbo, een eveneens kleurloos spel dat meteen een bijzondere aanwezigheid uitstraalt. Van dit soort games verschijnt er slechts een handjevol per jaar, dus daarmee weet Escape Plan meteen een wit voetje te halen.

Wanneer je echter langs dit ongelofelijk charmante uiterlijk kijkt, zie je plotseling een onverwacht morbide game, waarmee een tweede vergelijking met Limbo wordt gemaakt. Het sterven van Lil en Laarg is namelijk aan de orde van de dag tijdens deze moedige ontsnappingspoging. De twee heren zijn de slimste niet en wanneer er bijvoorbeeld een steen in Lils pad ligt, zal hij daar nietsvermoedend over struikelen en hard met zijn gezicht tegen de grond slaan. Een bloederige dood en een game-over scherm zijn het gevolg. Om het nog erger te maken, hoor je tijdens zo’n pijnlijk sterfgeval een ongezien publiek ha(r)telijk lachen alsof het niets is. Heerlijk morbide.

Heerlijk klassiek
Naast het publiek dat zich af en toe uit en de voor zich sprekende geluidseffecten, is Escape Plan voorzien van een ironische en buitengewoon geslaagde score. Onder de meest gruwelijke situaties wordt namelijk prachtige – en uiterst bekende – klassieke muziek gedraaid, zoals het beroemde Hall of the Mountain King van Gynt en Piano Sonata No. 11: Rondo Alla Turca van Mozart. Misschien geen bekende titels, maar wel degelijk bekende deuntjes die de stijl complementeren en op amusante wijze contrast geven aan het morbide karakter van de vele puzzels. Wat is er nou leuker dan het sterven van een dikkige blob onder begeleiding van een heerlijk klassiek stuk? Niets toch?!

Het is te hopen dat je inderdaad van stervende personages houdt, want Lil en Laarg zullen nogal eens het loodje leggen tijdens de in totaal 78 puzzels. Slechterik Bakuki beheert namelijk een tamelijk dubieus productiebedrijf, gezien de vele reuze-frituurpannen, vlijmscherpe scheermessen en bakstenen die hij laat slingeren. Bovendien geven onze protagonisten bij het minste of geringste de geest en dus is er uiterste voorzichtigheid vereist bij het begeleiden van het paar. Je moet overal op letten, van een stevige ondergrond tot de afwezigheid van met blaaspijp uitgeruste vijanden. Gelukkig heb jij twee uitermate competente wapens in deze zenuwslopende strijd tegen de dodelijke machines van Bakuki: je eigen twee handen!

Je eigen twee handen
Jazeker, die twee klauwen van je vormen de centrale besturingsmethode in Escape Plan. Door simpelweg in een richting over een personage te vegen, zet je die in beweging. Door er vervolgens op te tikken, stopt hij weer. Ook de omgeving laat zich dikwijls op een dergelijke wijze beïnvloeden. Een gaslek kan tijdelijk gedicht worden door er een vinger op te leggen en een propeller kan aangeslingerd worden door op het scherm rondjes te tekenen. Het is dus een redelijk intuïtieve besturing en op het eerste zicht lijkt een kind de was te kunnen doen. Maar schijn bedriegt, want er ligt een addertje onder het gras.

Helaas, toch een adder
De in theorie zo simpele en doeltreffende besturing heeft namelijk een aantal tekortkomingen die van Escape Plan niet de topper maken die het werd verwacht te zijn. Daarvoor heeft de besturing helaas te veel problemen. Het grootste punt van kritiek ligt bij het gebruik van de touchpad aan de achterkant. Hoewel deze functie het idee wekt erg gevoelsmatig te werken blijkt dit in praktijk tegen te vallen, waardoor een aantal puzzels moeilijker uitvalt dan noodzakelijk. Het is verdraaid moeilijk om in één keer met je wijsvinger op de juiste plek te tikken als je niet ziet waar je wijsvinger zich bevindt, terwijl dit gegeven dikwijls essentieel is in een puzzel.

Dit resulteert erin dat sommige op timing gebaseerde puzzels enige frustratie opleveren en je voor de zekerheid zo veel mogelijk op de achterkant tikt. Geen van de levels wordt hierdoor onhaalbaar, maar het heeft wel een negatief effect op het speelplezier en de levelscore. Het behalen van een puzzel levert namelijk een aantal sterren op, gebaseerd op de tijdsduur en het aantal acties. Speel je het op veilig, dan schiet dat aantal acties al gauw omhoog, wat resulteert in slechts één ster. Voor de perfectionisten onder ons zorgt dit hoogstwaarschijnlijk voor de nodige ergernis. Verder is het erg vervelend dat ook het touchscreen aan de voorkant niet alles even goed registreert en sommige acties een vreemde houding vereisen. Op een bepaald moment houd je met je rechterhand een propeller draaiende, terwijl je met de linkerhand Lil begeleidt én een aantal automatisch uitschuivende balken regisseert. Dat levert geen gemakkelijke situatie op.

Een jongen, geen man
Door deze niet altijd adequate besturing ligt de moeilijkheid van de meeste puzzels vooral bij de besturing en niet bij de benodigde creativiteit of timing van de beoogde oplossing. Er zijn wel degelijk levels te bekennen die erg leuk en ingenieus zijn, maar helaas is het merendeel niet bijzonder uitdagend te noemen. Hoewel Escape Plan absoluut geen straf is om te doorlopen, biedt het daardoor niet de bijzondere ervaring waarop we hoopten. De uitdaging ligt te veel bij de besturing en echt hersenwerk of tactische timing wordt te weinig vereist. Hier houdt dan ook de vergelijking met Limbo op, die zijn unieke stijl wel weet te combineren met verrassende en uitdagende gameplay. Limbo is een man, Escape Plan een jongen.

De wat tegenvallende puzzels worden overigens deels gecompenseerd door de grote variatie die je binnen die levels aantreft. Je komt vele verschillende situaties tegen en vele verschillende oplossingen komen aan bod. Soms moet je gaslekken dichthouden om druk op te bouwen, dan weer leid je Larg over elektrische roosters terwijl je de schakelaar in de gaten houdt. Zoals gezegd is de oplossing vaak al snel duidelijk, het neemt niet weg dat het voor interessante situaties, variatie en heel veel verschillende doodsoorzaken zorgt. En dat is natuurlijk altijd leuk.

Net niet
Escape Plan komt ver, heel ver. Met de prachtige stijl en heerlijk morbide ondertoon weet het spel ons al bijna over de streep te trekken. Voeg daarbij de uitstekende audiovisuele presentatie die de game levert en we staan klaar om het spel van alle lof te voorzien. Het is echter de gameplay die ons tegenhoudt, aangezien het niet de kwaliteit kan leveren die je van een dergelijke titel zou verwachten. Daarvoor zijn de puzzels helaas te simpel en de besturing niet sterk genoeg. Wij hopen dan ook op een vervolg dat de stijl kan voorzien van de gameplay die het verdient. Dan hebben we te maken met een absolute topper. Nu niet.