Birdman Recensie - Ultieme metafilm

Riggan Thomson is een tegenstrijdige acteur. Aan de ene kant doet hij zijn uiterste best om zijn hoogtijdagen met een nieuwe voorstelling van nieuw elan te voorzien. Anderzijds wil hij niets te maken hebben met de hedendaagse graadmeter voor succes: zoveel mogelijk blogs, tweets en likes voor jouw persoon. Deze Birdman recensie bekijkt of Thomson inderdaad nieuwe faam verdient.

Thomson (gespeeld door Michael Keaton) is een performer van de oude stempel, die de opkomende jonkies en virale video's in de 21ste eeuw met lede ogen aanziet. Ooit was hij een internationaal gelauwerd acteur, in zijn rol als superheld Birdman, tot het fatale derde deel zijn carrière de das omdeed. Nu probeert hij zijn gram te halen in het toneelstuk 'What We Talk About When We Talk About Love' op Broadway. De voorpremières stellen hem ontzettend op de proef.

Tijdens de repetities zijn we Thomson en de rest van zijn cast zowel op het podium als achter de schermen hun ding doen. Dat maakt de film uniek en sterk: het leven van de acteurs (onder meer rollen van Edward Norton, Emma Stone en Naomi Watts) gaat gedurende hun 'lines' op de bühne gewoon door.

Ergernissen, ruzies en andere emoties worden tijdelijk van een neppe glimlach voorzien, om vervolgens veilig achter de coulissen weer in alle hevigheid los te barsten. De jaloezie van Thomson voor Mike Shiner (Edward Norton) wordt op absurdistische en hilarische wijze in beeld gebracht, en zijn matige vader-dochterrelatie met Sam (Emma Stone) maakt alles nóg problematischer (en leuker).

De kwaliteit van Birdman manifesteert zich niet alleen in het hoogstaande script - dat nergens stokt, immer vloeiend loopt volzit met goed gevonden popcultuurreferenties maar soms iets te veel afdwaalt - ook het camerawerk is van ongekend hoog niveau. De film lijkt in feite letterlijk in één take te zijn opgenomen, wat zowel het decor erg overtuigend maakt als nog eens benadrukt dat alle personages in Birdman ontzettend goed en consistent worden neergezet.

Hoofdpersoon Thomson, die zo hard snakt naar een retour naar het hoogste Hollywoodpodium, verkeert duidelijk in een existentiële crisis. Soms denk je in zelfs vlagen te zien van superheld Batman, een rol die acteur Michael Keaton in 1992 daadwerkelijk speelde in Batman Returns van Tim Burton. Het fictieve Birdman 3 flopte volgens deze film in datzelfde jaar, dus het is heel goed mogelijk dat regisseur Alejandro González Iñarritu deze parellel subtiel heeft willen aanwakkeren.

Alle concurrentie ten spijt - Emma Stone bewijst wederom een van de beste actrices van het moment te zijn en Edward Norton doet opnieuw zijn fantastische kunstje - Michael Keaton blaast qua acteerprestaties al zijn (con)cullega's weg. Thomsons onverminderde drang naar roem en eerherstel maken hem iedere dag nóg meer deel van zijn rol op Broadway. Bij de première bereiken hij en zijn rol hun ultieme climax: de acteur is letterlijk één geworden met zijn rol.

Birdman is eigenlijk de ultieme metafilm: de acteurs repeteren voor een toneelstuk en switchen constant tussen privéleven en hun rollen. Doordat de camera Keaton, Stone, Norton en anderen zowel voor als achter de schermen op minitieuze wijze vastlegt, komen hun worstelingen met hun beroep en elkaar gedetailleerd in beeld. Riggan Thomson moet zowel met zijn ex-vrouw als zijn nieuwe minnares optreden, wat voor absurde en geestige situaties zorgt.

En dan hebben we het niet gehad over het altijd aanwezige spanningsveld tussen hem en Mike Shiner. Die laatste wil niet alleen letterlijk de show stelen, maar maakt ook niet bepaald subtiele avances op zijn dochter. De kijker ziet, opnieuw door die 'derdepersoonscamera', de opgekropte frustraties van 'Birdman'. Die er uiteindelijk zowel in zijn fantasie als in het echte leven succesvol uit komen.