Arctic Review - Een meeslepende strijd om overleving

Als je in een onherbergzame omgeving strandt, kun je maar één ding doen: zorgen dat je overleeft en hopen op hulp. In het overlevingsdrama Arctic komt Mads Mikkelsen in exact deze situatie terecht. In deze Arctic review kun je lezen hoe fenomenaal acteerwerk je meevoert naar de ijzige vlaktes van IJsland, maar dat een paar valkuilen afbreuk doen aan de geloofwaardigheid.

Arctic opent met een man die druk aan het graven is in de sneeuw om de harde, zwarte ondergrond bloot te leggen. Als de camera uitzoomt en de situatie van boven laat zien, wordt duidelijk dat hij niet zomaar aan het graven is, maar enorm de letters S.O.S. in de sneeuw heeft gekerfd. De man in kwestie is de piloot Overgard (Mads Mikkelsen – Rogue One, Jagten, Hannibal, Casino Royale) die neergestort is in het poolgebied en compleet op zichzelf aangewezen is.

Deze eerste scène van Arctic doet denken aan Cast Away, waarin Tom Hanks in een soortgelijke situatie zit op een onbewoond eiland. De situatie van Overgard is ogenschijnlijk een stuk nijpender dan die van Hanks in Cast Away. Arctic heeft slechts enkele shots nodig om dit uit te leggen en meteen duidelijk te maken dat de gestrande piloot al even vastzit op deze gure plek.

Hij ziet er namelijk wat dun uit en heeft een dagelijkse routine opgezet waarbij ieder moment van de dag nuttig ingevuld is. Zo gaat hij elke dag naar de top van een heuvel op een alarmsignaal uit te zenden, vangt hij eten via gaten in het ijs en heeft hij al uitgevonden waar hij ongeveer neergestort is. Regisseur Joe Penna, die met Arctic zijn langspeelfilmdebuut maakt, ontwijkt hier meteen een paar onnodige valkuilen door niet met flashbacks te werken of te veel uit te willen leggen. Je ziet alleen het hoognodige en daarmee is de situatie duidelijk.

Arctic vervolgt het verhaal van Overgard namelijk met de mogelijke redding van de gestrande piloot, die als sneeuw voor de zon verdwijnt zodra de helikopter die hem gevonden heeft neerstort door een windhoos. Een cliché, maar wel eentje die ervoor zorgt dat de rest van het verhaal voortgestuwd wordt. Het gevolg is namelijk dat er slechts één overlevende (een onbekende vrouw gespeeld door Maria Thelma Smáradóttir) is die ook nog eens snel medische hulp nodig heeft.

Overgard kan haar niet verzorgen in zijn vliegtuigwrak. Hij moet een plan bedenken om haar te redden en daarbij meteen ook zichzelf. De enige kans op redding lijkt een servicestation dat kilometers verderop ligt. Deze is alleen bereikbaar door een barre tocht door het winterse landschap die minstens drie dagen in beslag neemt.

Deze tocht vormt de rest van de ruim anderhalf uur durende film die overwegend zonder dialoog voltrokken wordt (de tekst van de karakters zal in het script niet meer dan één pagina beslaan). De vrouw verstaat Overgard immers niet, dus praten heeft geen nut. Alleen de hoognodige termen als ‘Squeeze’, waarbij de vrouw in de hand van Mikkelsen moet knijpen, komen voorbij. Arctic leunt dan ook niet op de dialogen, maar voornamelijk op het script, het acteerwerk van Mikkelsen en de shots van de omgeving. Dit zit voor het grootste gedeelte wel goed in de film van Penna.

Hoewel een tocht van een man door het poolgebied met een vrouw op een slee misschien niet interessant klinkt, is dat in dit geval absoluut het geval. Allereerst zijn de shots van het landschap telkens weer indrukwekkend. Besneeuwde heuvels komen prachtig in beeld, terwijl Mikkelsen in nagenoeg ieder shot voorbij komt. Los van de oogstrelende shots van het landschap, komt Overgard tijdens zijn tocht de nodige natuurlijke obstakels tegen die zijn tocht bemoeilijken. Iedere keer zien we de man worstelen met de omgeving en telkens is Mikkelsen overtuigend.

De Deense acteur weet zijn rol bijzonder goed neer te zetten en sleept je mee in de emoties van zijn karakter. Je ziet en voelt hoe moeilijk de piloot het heeft en leeft mee met zijn situatie. Zijn rol in Arctic is vooral fysiek van aard. Mikkelsen laat zien dat hij een fenomenale acteur is met een behoorlijk breed spectrum die niet per se woorden nodig heeft om sterk uit de verf te komen.

Daarbij laat hij zien dat hij veel meer is dan een bad guy met een beschadigd oog (zijn oog blijft in Arctic trouwens ongeschonden). Hij vertolkt overtuigend een mens met gevoelens en emoties die in een strijd om te overleven terecht is gekomen. Een strijd die niet helemaal in scene gezet is overigens, want drie weken van opnames in de IJslandse kou doet je snakken naar een klein beetje warmte, iets dat Mikkelsen duidelijk laat zien als hij een gaspit aansteekt.

Smáradóttir sleept je wat betreft emotie wat minder mee. Zij ligt de hele film op de slee, terwijl ze alleen van de pijn kreunt en zwaar ademt. Hoewel dit overtuigend is voor iemand die stervende is, zorgt het ervoor dat je als kijker minder meeleeft. Arctic wordt duidelijk door Mikkelsen gedragen die met zijn acteerwerk zelfs de clichés in het script wat beter uit de verf laat komen.

Hoewel regisseur Penne namelijk behoorlijk wat clichés weet te ontwijken, zijn er toch een paar momenten in de film te vinden die afbreuk doen aan de geloofwaardigheid van het verhaal. Zo behoort de neerstortende heli tot een wat minder geloofwaardig moment en komt Mikkelsen in een paar situaties terecht die overtuigend penibel zijn, maar vele malen sterker hadden kunnen zijn.

We gaan je deze momenten niet allemaal verklappen, maar jammer genoeg gebeurt dit meer dan eens tijdens de grote momenten in de film. Richting het einde van de film komt er bovendien een wending voorbij die absoluut niet nodig was geweest. Arctic komt hierdoor wat minder sterk uit de verf dan dat deze film had kunnen zijn. Penne had wat dit betreft beter kunnen kijken naar overlevingsfilms als The Revenant en deze scènes meer aandacht kunnen schenken.

Los van deze clichés blijf je tot aan het einde van Arctic zitten met de vraag wie Overgard nou precies is en hoe hij op die plek neergestort is. Dit zijn dan niet de belangrijkste elementen waar de film om draait, maar zijn wel twee vragen die onbeantwoord blijven.

Ondanks dat Penne bij enkele grote momenten in Arctic in wat valkuilen stapt, is de barre tocht van Mikkelsen er zeker een om te bekijken. Het langspeeldebuut van de regisseur is wat betreft dialoog behoorlijk beknopt, maar laat veel over aan de acteerkunsten van Mikkelsen. De film wordt dan ook voor het grootste gedeelte gedragen door Mikkelsen die niet alleen zijn veelzijdigheid laat zien, maar het avontuur ook naar een hoger niveau weet te tillen.

Zijn acteerwerk pakt je vast en sleept je mee in de emoties van Overgard, terwijl er intussen ontzettend mooie beelden van IJsland voorbij komen. Ondanks dat de lente al is begonnen, is Arctic het absoluut waard om nog anderhalf uur naar winterse taferelen te kijken.