Column: Over orka's, padden en sushi

Het heeft, ondanks Earth, nog steeds een ietwat stoffig imago: de documentaire. Er is weinig aandacht voor in de filmindustrie, terwijl het zo knap is hoe zelfs de meest saaie onderwerpen ontzettend interessant worden gemaakt.

Ik weet dat het niet cool is om te zeggen, maar ik ben niet iemand die op zondag in haar pyjama de hele dag naar National Geographic en Discovery Channel kijkt. Sterker nog, het zijn eigenlijk alleen de programma’s waar iedereen het over heeft: Mythbusters en Cosmos. Stom, want altijd als ik de commercial-onderbrekingen op die kanalen zie, dan denk ik wel: goh, dat programma lijkt me ook interessant! Ik kijk het nooit.

Ik ben iemand die een soort ‘manies’ heeft als het om films en series gaat. Ik kan periodes hebben waarin ik alleen maar afleveringen van Modern Family en Parks and Recreation wil kijken, of periodes waarin ik alleen maar James Bond-films wil zien. Op dit moment zit ik in een vlaag van documentaires. Die hersens moeten gevoed worden met boeiende feitjes en weetjes waarvan ik mijn wenkbrauwen verbaasd optrek. Gelukkig zijn die er ontzettend veel, want documentaires anno 2014 zijn – ongeacht het onderwerp - erg vermakelijk.

Je hebt natuurlijk de bekende Supersize Me en Bowling for Columbine, maar het zijn juist de wat minder bekende documentairemakers die met de meest opmerkelijke invalshoeken komen. Wellicht heb je gehoord van Black Fish, een docu over de orka Tilikum die in Sea World woont en al enkele agressieve uitspattingen heeft gehad jegens zijn trainers. Een docu die wel nogal één kant van het verhaal belicht, maar ja, dat is natuurlijk lastig recht te trekken als Sea World zelf niet wil reageren en de mensheid nog niet orka-taal kan verstaan.

Er zijn ook documentaires die zulke bizarre verhalen vertellen, dat je je haast niet kunt voorstellen dat ze waar zijn. The Imposter is er zo eentje. Een film over een vermist jongetje dat plotseling thuiskomt maar niet helemaal zichzelf is. Iets wat de ouders en familieleden van het ventje totaal niet doorhebben. Het is bijna gestoord hoe blind van verdriet de familieleden lijken te zijn, want zo geniaal doortrapt is 'the imposter' nou ook alweer niet.

Catfish is natuurlijk het beste voorbeeld van een documentaire waarbij je niet helemaal weet of het echt is. De televisieserie ervan schijnt in ieder geval helemaal in scene te zijn gezet, wat ook wel logisch is. In Amerika moet je immers een zogeheten ‘waiver of appearance’ tekenen om te laten zien dat je akkoord gaat met het feit dat je in beeld bent en welke ‘catfish’ wil nou aan de hele wereld laten zien wat voor smiecht hij is? De lange documentaire is wel heel tof om te kijken hoor, juist omdat er een heleboel soortgelijke verhalen bestaan in de wereld.

Documentaires kunnen verbazen, maar ook vermaken. Denk daarbij aan Jiro Dreams of Sushi en Waking Sleeping Beauty. Dit zijn documentaires die wellicht wat minder sturend of hip zijn gemonteerd, maar die wel een mooi inkijkje geven in enerzijds de werkwijze van de beste sushikok ter wereld en anderzijds de animatietak van het veel bekritiseerde, enorme bedrijf Disney. Ik google regelmatig naar ‘beste documentaires van… ‘ en ik heb dan ook al een mooie lijst van wat er allemaal nog te kijken is. Dat wordt dan wel thuis kijken helaas.

Het verbaast me dat bioscopen niet meer doen met de documentaire. Pathé heeft Docs, maar daar wordt heel weinig mee gedaan. In plaats daarvan wil Pathé ons allemaal aan de opera hebben, want die commercial is de afgelopen periode ontzettend vaak langsgekomen. Jammer, want ik denk dat ik mijn vriend niet makkelijk mee krijg naar een opera. Documentaires zijn toch veel interessanter voor een breder publiek?

Ik had in ieder geval nooit verwacht een documentaire over padden interessant te vinden, totdat mij Cane Toads: An Unnatural History werd voorgeschoteld. Een onderwerp waarvan je nooit verwacht er ooit in te duiken, maar die zo tof werd gebracht, dat hij me tot op de dag van vandaag nog steeds is bijgebleven. Als ik ooit naar Australië ga, dan wil ik in ieder geval zo’n pad in het echt zien. En wie weet wat er nog meer te ontdekken is in dat enorme land, ik leer er ongetwijfeld meer over in andere documentaires.