The Counselor (film) Review

Na American Gangster (2007) komt Ridley Scott, ook bekend als regisseur van Prometheus, opnieuw met een gangsterfilm. Hoewel gangsterfilm… The Counselor is eerder een kunstfilm die toevallig over criminelen gaat.

In The Counselor speelt Michael Fassbender een succesvolle advocaat wiens naam in de hele film nooit wordt genoemd, maar die slechts wordt aangesproken met Counselor (raadsman). Hij houdt van het luxe leven en heeft alles over voor zijn vriendin Laura (Penélope Cruz). Zo vliegt hij helemaal naar Amsterdam om een diamant voor haar verlovingsring te kopen.

Er is echter een keerzijde aan het leven van de Counselor; hij kan zijn levensstijl alleen maar bekostigen door zich in te laten met louche zaakjes. Via nachtclubbaas Reiner (Javier Bardem) en diens vriendin Malkina (Cameron Diaz) raakt hij verstrikt in de wereld van de Mexicaanse drugskartels. Hij ontdekt dat er geen weg meer terug is.

Wie deze korte beschrijving leest, zal denken met een gangsterfilm à la The Godfather of Ridley Scotts eigen American Gangster te maken te hebben. Niets is minder waar. Laten eerdergenoemde films de glamour van de topcriminelen zien - waarbij de heren ook nog eens mannen van eer blijken te zijn - daar laat The Counselor alleen maar de ellende en pure slechtheid van de georganiseerde criminaliteit zien.

De personages in The Counselor zijn slecht, slechter en allerslechtst. Egoïsme, geldzucht, lust en wreedheid zijn de enige emoties die hen voortdrijven. Op het moment dat de Counselor het slachtoffer dreigt te worden van een Mexicaans drugskartel, blijkt iedereen om hem heen alleen maar zijn of haar eigen hachje te willen redden, of zelfs van de situatie te willen profiteren.

De Mexicaanse criminelen zelf worden voorgesteld als monsters. Zo martelen ze vrouwen dood voor een lopende camera om het resultaat aan rijke perverselingen te kunnen verkopen. En vermoorden ze hun tegenstanders met een bolito, een - overigens fictief - mechanisch wurgkoord dat de halsslagader doorsnijdt. “Het gaat erom, Counselor”, zegt een van de personages, “dat je misschien denkt dat er dingen zijn waar deze mensen eenvoudigweg niet toe in staat zijn. Dat is niet zo.”

Het wereldbeeld van The Counselor is ontsproten uit het brein van de talloze malen bekroonde auteur Cormac McCarthy, wiens romans The Road en No Country for Old Men al eerder werden verfilmd, die ditmaal voor het eerst een oorspronkelijk filmscenario afleverde. McCarthy staat bekend om zijn zwarte humor en dat maakt het keiharde mensbeeld uit de film nog prangender.

Een hoogtepunt is wel de scène waarin een drugstransporteur een vat opent met daarin een lijk. Deze extra lading geven zijn bevoorraders keer op keer als grap mee en wordt doelloos heen en weer gesleept. “Je moet humor hebben om in deze business te kunnen werken”, aldus de transporteur.

McCarthy's negatieve mensbeeld komt het nadrukkelijkst naar voren in de rol van Malkina, de vriendin van nachtclubeigenaar Reiner. De levensvisie van de ex-stripper uit Barbados wordt gesymboliseerd door de lachtluipaard die van nek tot billen op haar lichaam is getatoeëerd. Want ook Malkina is een jager die zich door geen moreel gebod laat weerhouden om te pakken wat ze pakken kan. Met haar zilvergelakte nagels, extravagante Thomas Wylde-kleding en manipulatieve gedrag zet Diaz een overtuigende bitch neer.

Met dezelfde zorgvuldigheid zijn ook de andere personages gestyled. Zo is Javier Bardem als Reiner een krankzinnig rechtopstaand kapsel aangemeten in combinatie met een schreeuwerig Versace-overhemd vol vlinders en bloemen. De Counselor draagt een Armani-pak, dat hoe verder hij afdaalt in de hel, er steeds slordiger uit gaat zien.

Dan is er nog de rol van Brad Pitt als Westray, de verbindingsman tussen de Counselor en het kartel. Dit tegelijkertijd charmante en sinistere personage is uitgedost als een stijlvolle cowboy, volgens Ridley Scott gestileerd naar countrylegende Hank Williams.

Tot zover zijn we laaiend enthousiast over de film, maar The Counselor mist één belangrijk element; een goed plot. De bedoeling van het scenario lijkt te zijn dat we een succesvolle man langzaam te gronde zien gaan. Maar dat gegeven wordt niet goed uitgewerkt, omdat de hoofdfiguur vanaf dag één betrokken is bij schimmige zaakjes.

Zo is de Counselor al aan het begin van de film goede maatjes met een nachtclubbaas, die met zijn schreeuwerige kleren en de protserige inrichting van zijn villa, slechts één associatie oproept: penoze! Uiteraard kunnen we niet al het geboefte over één kam scheren, maar een echt spectaculaire ontwikkeling is de overstap van criminelen naar nog zwaardere criminelen wat ons betreft niet.

Dan vinden we een filmverhaal zoals Blue Velvet (David Lynch, 1986) spannender. Daarin zien we een gewone burger langzaam aan afdalen in de onderwereld en zelf met het kwaad besmet worden. De hoofdfiguur in The Counselor is eerder een man die vanaf het begin fout is, maar dat een beetje te laat doorkrijgt.

Hoewel het scenario wat meer opbouw had kunnen hebben, is The Counselor zo uniek dat we deze compromisloze film toch aan iedereen aanraden die geen zin heeft in de zoveelste formulefilm uit Hollywood. De afwisselend filosofische en juist heel directe dialogen, de zwarte humor, de over-the-top styling en de topacteurs resulteren in een film waaraan je na dagen nog met een kleine rilling terugdenkt. Liefhebbers van ouderwetse gangsterfilms zullen wellicht teleurgesteld zijn, maar fans van David Lynch en de gebroeders Coen kunnen met The Counselor hun hart ophalen.