Gotta scalp ‘em all: de strijd om Pokémonkaarten

De Pokémonkaart is allang geen kinderspeelgoed meer. Het is een waardevol verzamelobject geworden waar slimme opkopers, zogenoemde scalpers, grof geld mee verdienen. Ondertussen grijpen fans vaak mis in de winkels, of moeten ze de hoofdprijs betalen. Wat is er aan de hand met de Pokémonkaartenmarkt en wie profiteren hiervan?

In speelgoedwinkels als Intertoys zie je het steeds vaker: lege vakken waar ooit Pokémonkaarten lagen. Online retailers als Bol voeren wachtrijen in of stellen limieten aan het aantal producten per klant. En op platforms als Marktplaats of Cardmarket worden de nieuwste sets voor drie keer de originele prijs verkocht.

Volgens winkeleigenaren komt dit niet alleen door grote vraag, maar ook door de beperkte leveringen vanuit distributeurs. “Wij bestellen twintig dozen en krijgen er soms maar vijf geleverd”, vertelt een van de filiaalmanagers van spellenspeciaalzaak Labyrinth in Tilburg. “De producten moeten verdeeld worden over fysieke winkels, webshops en groothandels. Daardoor ontstaat schaarste.” 

Scalpers zijn doorgaans geen fans van Pokémon, maar slimme ondernemers. Vaak individuen of kleine webshops die sets razendsnel opkopen zodra ze uitkomen. Soms gebruiken ze zelfs bots of meldingsapps om vóór gewone consumenten toe te slaan. Ze verkopen de producten vervolgens met stevige winst door via online marktplaatsen. Voor zeldzame of populaire items zoals ‘boosterboxes’ of ‘Elite Trainer Boxes’ kan de prijs binnen een dag verdubbelen.

Tiktokker Jesse Kaluno ziet het dagelijks. Op zijn kanaal deelt hij voor 29.000 volgers tips voor verzamelaars, opent hij nieuwe pakjes en bespreekt hij ontwikkelingen in de kaartwereld. “Wat ik online voor veertig euro zag, kostte in de winkel ineens tachtig”, zegt hij. “De prijzen rijzen de pan uit. Zelfs winkels gaan mee in de trend en verhogen hun prijzen als ze zien wat scalpers doen.”

Hizkia de Kwant, eigenaar van webshop TCG Experts heeft een andere kijk op het fenomeen. De Kwant legt uit dat in zijn optiek de oorzaak van de prijsstijging niet bij scalpers ligt , maar bij Pokémon zelf: “Vroeger bestelde ik honderd boosterboxen en kreeg ik er ook honderd. Nu mag ik blij zijn als ik er drie binnenkrijg. Dan is het niet zo dat alles opgekocht wordt, er komt gewoon niks binnen.” Volgens hem doet Pokémon dit bewust: “Ik denk dat ze schaarste creëren om media-aandacht te genereren. Elke week zie ik nieuwsberichten over hoe duur de kaarten zijn. Het is gratis reclame.”

Een Pokémonkaartenset is onderdeel van een grotere ‘era’, een overkoepelende collectie gebaseerd op het bijbehorende videospel. Binnen een set zitten tientallen tot honderden kaarten, elk met verschillende zeldzaamheidsgraden. Fanatieke verzamelaars proberen zo’n set compleet te krijgen, wat door schaarste en hoge prijzen steeds lastiger wordt.

Kaluno koos daarom bewust voor de minder populaire set Shrouded Fable. “Die wordt minder gehypet en daardoor is het betaalbaarder. Ik wil het verzamelen leuk houden, niet een elite-hobby maken.”

De dupe van dit alles zijn vooral beginnende verzamelaars, jonge fans en mensen die Pokémonkaarten als hobby zien. Zij moeten concurreren met wederverkopers met diepe zakken en snelle systemen. Daarnaast voelen ook winkels zich onder druk gezet. 

Volgens De Kwant zijn het juist de echte fans die afhaken. “Die hard verzamelaars kopen nu juist minder, die zijn het zat. In plaats daarvan zie ik veel mensen instappen die er weinig verstand van hebben en gigantische bedragen neertellen.” Hij merkt bovendien dat steeds meer verzamelaars overstappen naar Japanse, Chinese of Koreaanse kaarten. “Drie euro tegen soms zelfs vijftien euro per pakje is een goed alternatief als je alleen voor het plaatje verzamelt.”

Sommige retailers, zoals Mediamarkt, hanteren inmiddels limieten van maximaal drie producten per persoon. Volgens Kaluno is dat een stap in de goede richting, maar niet goed genoeg. “Producten zoals ‘boosterbundles’, die normaal per zes doosjes, met daarin 6 pakjes, in één tray komen, zouden helemaal niet beschikbaar moeten zijn voor particulieren. Die horen op de plank in de winkel te liggen, zodat iedereen één doosje kan kopen."

Kaluno raadt aan om geduldig te zijn. "Laat je niet opjagen. Het is geen ramp als je een kaart of product even niet kunt vinden. En: kijk goed naar de reviews van webshops. De markt trekt ook een hoop oplichters aan.” Volgens Kaluno worden er online veel nepproducten verkocht, voor een schappelijke prijs. Het is voor nieuwe verzamelaars aantrekkelijker om het goedkopere product te kopen. 

Ook De Kwant heeft advies voor starters: “Verzamel wat je leuk vindt. Het hoeft niet duur te zijn. Als je een bepaalde Pokémon of serie leuk vindt, koop dan losse kaarten. Twintig cent per kaart is goedkoper dan een dicht pakje kopen terwijl je niet weet wat erin zit.” Hij zag zelf de prijs van een los pakje stijgen van drie naar soms wel vijftien euro. “De kinderen, voor wie deze hobby in eerste instantie bedoeld is, kunnen dit niet meer betalen.”

De hype rond een van de nieuwste sets Prismatic Evolutions toont dat het probleem nog niet opgelost is. De Pokémon Company erkende in een statement begin dit jaar dat de druk op de set ongekend hoog is. Ze beloven om extra te printen, maar geven toe dat het tijd kost. 

De Kwant verwacht dat de rust uiteindelijk wel terugkeert. “Bij het 25-jarig jubileum gebeurde hetzelfde. Toen bracht Pokémon een breed beschikbare set uit en werd alles weer wat betaalbaarder. Ik verwacht dat dat nu ook weer zal gebeuren, maar wanneer dat durf ik niet te zeggen.”