Column: Verloren in ondertiteling

Wat ben ik blij dat ik in Nederland woon, waar ik The Fresh Prince of Bel-Air heb kunnen kijken met Will Smith’s stem in plaats van een Nederlandse stemacteur. Toch heeft ondertiteling zo ook zijn nadelen.

Het grootste nadeel is natuurlijk voor de hand liggend, als je niet kunt lezen en ook geen Engels kunt verstaan, dan kun je het volgen van een film wel vergeten. Ik verkies nog steeds Disney’s Belle en het Beest boven Disney’s Beauty and the Beast, omdat ik simpelweg ben opgegroeid met de Nederlandse stemmen omdat ik destijds te jong was en nog niet eens wist hoe je boom, roos en vis moest spellen. Niks mis mee natuurlijk, dus dit is uiteindelijk niet het grootste probleem.

Er zijn meerdere typen filmkijkers. Je hebt de mensen die eigenlijk de hele film lang alleen naar de onderste helft van het scherm kijken om te zien wat er gezegd wordt, je hebt de mensen die juist meer naar de bovenkant van het scherm kijken omdat ze Engels verstaan en de ondertiteling niet echt nodig hebben. Tot slot is er de groep die Engels wel begrijpt, maar met een schuin oog toch naar de ondertiteling kijkt mochten er onbekende woorden worden gebruikt. Of een zwaar accent, dan kan ondertiteling ook goed van pas komen.

Ik behoor absoluut tot die laatste groep. Het is een soort gewoonte om met ondertiteling mee te lezen, maar het is een slechte gewoonte. Je mist namelijk gebeurtenissen als je je af en toe te veel focust op die witte letters onderin. Zo ben ik nu bijvoorbeeld naar de HBO-serie Deadwood aan het kijken, en soms mis ik actie omdat ik dan nog aan het lezen ben wat die mensen met hun western accentjes en tussen het schelden door allemaal brabbelen. Stom.

Nu kijk ik de ondertiteling van Deadwood in het Engels, omdat het zo bedoeld is en het verder geen ingewikkelde sci-fi is waarbij space-woorden of technische woorden voorbij komen die ik in het Engels niet ken. Plus, ik ben geen fan van Nederlandse ondertiteling. Er staan zo vaak zulke rare dingen in, dat ik me niet meer op de film kan concentreren. Enkele voorbeelden:

Captain America: The Winter Soldier
Er gebeurt iets, waardoor volgens mij Black Widow iets zegt in de trant van: “I love a good explosion.” De ondertitelaar heeft ervan gemaakt: “Zo, een flinke optater!” Een woordkeuze waardoor niet alleen Black Widow een omaatje lijkt, maar mijn gedachten ook uitgaan naar de ondertitelaar. Ik zie een soort Gandalf voor me die geen idee heeft welk publiek naar superheldenfilms gaat.

Top Gun
Van de zin: “You’ll be flying a cargoplane full of rubber dog shit out of Hong Kong” werd als volgt vertaald: “Straks bestuur je alleen vrachttoestellen met hondenpoep”. Hondenpoep vervoeren in een vrachtvliegtuig, waarom zou je? En waar is Hong Kong gebleven?

Dat waren enkele van mijn ergernissen, maar op Fok vond ik nog een paar lotgenoten met leuke voorbeelden die ik jullie niet wilde onthouden:

In Jewel of the Nile zegt DeVito: "Now I'm in real deep shit!" wat vervolgens vertaald werd als: "Nu zit ik echt met mijn pik in het grind".
Bron: ZixS

Tijdens een achtervolging vraagt chauffeur: "Shall I do a 180?" "Zal ik 275 km/u gaan rijden?"
Bron: Verbal

In de ondertiteling is te lezen: "Mijn vader slaat mijn vriendinnen", als er in een televisieshow wordt gezegd: "My dad keeps hitting on my friends".
Bron: Treinhomo

Zouden ze bij de vertaalbureaus dan ook zo lachen en denken: dit is zo fout dat we het maar laten staan? Ik ben benieuwd of iemand anders nog toffe of gekke voorbeelden heeft, zo ja, laat ze achter in de reacties zodat we allemaal wat te lachen hebben. Ondertussen probeer ik mijn ogen in de bioscoop af te houden van witte lettertjes, wat bij Captain America: The Winter Soldier gelukkig helemaal geen lastige opdracht is.