The Swapper Review - Dé puzzelgame van het jaar

Het klonen van mensen, ofwel het maken van een identieke kopie van een mens, is voorlopig voorbehouden aan het domein van sciencefiction. Niemand gelooft dat deze nu al beruchte techniek er op korte termijn gaat komen. De Finse makers van Facepalm Games geven alvast uit pure nieuwsgierigheid een ‘voorproefje’. Benieuwd? Lees dan snel onze The Swapper review.

De introductie van The Swapper is er één om in te lijsten. Door een onbekende oorzaak stort de raket van je naamloze personage neer op een (ogenschijnlijk) verlaten ruimtestation. In je hoofd doemen stemmen op. De muziek is onheilspellend, de geluiden op het station minimaal maar huiveringwekkend. Met enkel een zaklamp op zak dwaal je door donkere en grauwe ruimtes op zoek naar... Ja naar wat eigenlijk?

De verhaalvertelling in The Swapper is minimaal, en wellicht dat dat het spel ook zo goed maakt. Het stelt de eigen verbeelding behoorlijk op de proef: je moet er zelf maar achter zien te komen wie je nu eigenlijk bent, waar je naar op zoek bent en waarom je de dingen doet die je doet. Om daar achter te komen dien je op de kleinste en meest subtiele details te letten: van de mysterieuze boodschappen die in codetaal staan geschreven in de oude computers tot die raadselachtige teksten van die onbekende vrouw die je aandachtig volgt.

Die verschillende lagen waaruit The Swapper is opgebouwd, is voor een puzzelgame buitengewoon uniek. Want een puzzelgame is en blijft The Swapper ten voeten uit. In iedere kamer die je betreedt word je geconfrontreerd met een hersenbrekende puzzel die de ene keer een paar minuten denktijd vraagt, en de andere keer zelfs een uur van je kostbare tijd vergt. Het mag duidelijk zijn: The Swapper maakt het je niet gemakkelijk, en dat komt grootdeels door het wapen waaraan de speltitel zich ontleent.

Met ‘The Swapper’ kun je tot wel vier klonen van jezelf maken en kun je jezelf overzetten naar één van die vier klonen. Het nogal beangstigende wapen lijkt na de eerste puzzels wat aan kracht in te boeten, maar de makers, die zich duidelijk hebben laten inspireren door de film Moon en de Dead Space-franchise, zijn erin geslaagd om telkens weer met verfrissende elementen en leuke toepassingsmogelijkheden uit de hoek te komen. Het gebruiken van het hoogtechnologische wapen valt daardoor vrijwel nooit in herhaling, ook al voer je in principe urenlang dezelfde handeling uit. Keer op keer weer.

Wat het spel uitstekend doet, is je stapsgewijs beter kennis te laten maken met The Swapper. Zo kom je in de beginfase via een puzzel erachter dat je de hoogte in kunt 'vliegen' door een kloon ver boven je te schieten en meteen naar hem te transporteren (swappen), om vervolgens dat proces weer te herhalen. Anders gezegd gebruik je je klonen om op plaatsen te komen die je zelf niet kunt bereiken. Dat daardoor het oorspronkelijke personage de afgrond in kukelt, is een onoverkomelijk gegeven. Terecht vraag je je af: heb ik nu zojuist zelfmoord gepleegd?

Een klein maar essentieel onderdeel dat even frustrerend als briljant is: de klonen kunnen niet afzonderlijk van elkaar bewegen. Beweeg jij, dan bewegen je klonen met je mee. In exact dezelfde richting met een exact dezelfde snelheid. Je zult merken dat dat een van de grootste struikelblokken zal zijn tijdens het oplossen van de puzzels. Een kloon op een schakelaar zetten is makkelijk, maar hoe zorg je ervoor dat hij op die knop blíjft staan als jouw ‘echte ik’ noodzakelijk in actie moet komen? Juist, dat vergt tijd en energie.

Het tempo waarop nieuwe puzzels geïntroduceerd worden, gaat op een dusdanig snelle manier dat The Swapper nauwelijks saai wordt. Het deed ons bij vlagen denken aan Portal en Braid, games die tot op de dag van vandaag tot de absolute top in het puzzelgenre gerekend worden. Waar Portal flirt met de zwaartekracht, haalt The Swapper haar kracht uit de verschillende kleuren. Zo is het in rood licht niet mogelijk om van de ene naar de andere kloon te swappen, terwijl je in blauw licht überhaupt geen kloon kunt plaatsen.

Dit zorgt in combinatie met het collectief bewegen van alle klonen vaak tot onmogelijke situaties. Anders gezegd: tot situaties die aanvankelijk onmogelijk ogen, maar die na honderd pogingen toch tot een goede einde kunnen worden gebracht. Er gaat werkelijk niets boven het oplossen van een ogenschijnlijk onoplosbaar probleem. The Swapper geeft je als een van de weinige games écht het gevoel dat je lekker bezig bent. Dat je je Xbox One afsluit, naar buiten loopt en denkt: ik ben zowaar trots op mezelf.

Voor de inhoud niets meer dan lof en dat geldt eigenlijk ook voor de buitenkant. De spelwereld van The Swapper ziet er bijzonder fraai uit. Denk aan echte foto’s van ruimteobjecten die met klei gemaakt zijn en geïmplementeerd zijn in een levendige, sfeervolle wereld. Het eigenzinnige karakter past perfect bij de mysterieuze sfeer die rondom de game hangt. De minimalistische klanken die tegen de achtergrond aanschurken versterken het gevoel dat er op het ruimtestation veel dingen niet pluis zijn.

The Swapper is een eigenzinnig avontuur met een aaneenschakeling van briljant ontworpen puzzels die je hersenen vast en zeker doen kraken. Van begin tot eind blijft The Swapper overtuigen en dat is grootdeels te danken aan het gelijknamige wapen dat je gedurende het avontuur bij je draagt. De offers die je maakt zijn groot en zetten je geregeld aan het denken, maar in The Swapper draait het om het resultaat. Geen puzzelgame die jou dit jaar zoveel voldoening en zelfwaardering geeft als The Swapper. En dat voor nog geen vijftien piek.